ΤΡΙΠΟΛΗ Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Η Τρίπολη είναι κτισμένη σε υψόμετρο 650 μέτρων στο κέντρο του Αρκαδικού οροπεδίου και αποτελεί σημαντικό εμπορικό, οικονομικό και διοικητικό κέντρο του Νομού.
Για την ετυμολογία της ονομασίας της έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις. Πιθανόν να προέρχεται από σλάβικη λέξη για τη βελανιδιά, αφού η περιοχή ξεκίνησε σαν μικρός οικισμός Σλάβων τσοπάνηδων και γεωργών και, σύμφωνα με τον Παυσανία, ήταν από την αρχαιότητα κατάφυτη από δρύες. Μια άλλη εκδοχή θέλει να ονομάζεται έτσι, επειδή είχε οικιστεί από τους κατοίκους των τριών αρχαίων αρκαδικών πόλεων της Μαντινείας, του Παλλαντίου και της Τεγέας. Η γεωγραφική της θέση τη βοήθησε να αναπτυχθεί και να κυριαρχήσει στις γύρω περιοχές και αποτέλεσε αξιόλογο κέντρο στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης του 1821.
Είναι η έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου αλλά και του πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Βρίσκεται δίπλα σε ιστορικούς και αρχαιολογικούς τόπους, κάτω από το ελατοδάσος του Μαινάλου, ανάμεσα σε πληθώρα μοναστηριών και παραδοσιακών οικισμών. Αποτελεί ιδανικό ορμητήριο για χειμερινό τουρισμό, καθώς επίσης για αρχαιολογικό και ιστορικό τουρισμό.
Σήμερα η Τρίπολη είναι μια σύγχρονη πόλη με πληθυσμό που ξεπερνά τους 60.000 κατοίκους, διατηρεί όμως εμφανή τα στοιχεία της παράδοσης και της ιστορίας της. Φιλοξενεί σημαντικό αριθμό δημοσίων υπηρεσιών και δομών, όπως το Περιφερειακό Νοσοκομείο, το Θεραπευτήριο Ψυχικών Παθήσεων, τις Δικαστικές Φυλακές, καθώς και Στρατιωτική Διοίκηση και δύο Στρατόπεδα, το 11ο Σύνταγμα Πεζικού και την 124 Πτέρυγα Βασικής Εκπαίδευσης της Πολεμικής Αεροπορίας. Η πόλη διαθέτει Βιομηχανική Περιοχή, όπου δραστηριοποιούνται πολλές βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες.
Στο κέντρο της, περιστοιχισμένη από όμορφα πάρκα, απέναντι από το επιβλητικό Δικαστικό Μέγαρο, βρίσκεται η πλατεία Άρεως, με το μνημείο Αρχιερέων και Προκρίτων και τον ανδριάντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, όπου έχουν τοποθετηθεί και τα οστά του Γέρου του Μοριά. Το Δικαστικό Μέγαρο τιμούν οι ανδριάντες των Τερτσέτη και Πολυζωϊδη, των ηρωικών δικαστών του Γέρου του Μοριά. Στην πλατεία Πετρινού βρίσκεται το Μαλλιαροπούλειο Θέατρο, σπουδαίο νεοκλασικό κτήριο, από τα πολυτελέστερα της εποχής του, κτισμένο το 1910, το οποίο δωρίθηκε στην πόλη από τον Ιωάννη Μαλλιαρόπουλο (1847-1919), ένα φιλότεχνο και οραματιστή γιατρό. Το σπίτι του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη, το οποίο έχει αποκατασταθεί, είναι ένα από τα πολιτιστικά στολίδια της πόλης και στεγάζει τη Διοικούσα Επιτροπή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Το αρχαιολογικό Μουσείο, στεγάζεται σε νεοκλασικό κτήριο, έργο του Τσίλερ και περιλαμβάνει νεολιθικά και πρωτοελλαδικά αντικείμενα και σκεύη, καθώς και πλούσια συλλογή υστερομυκηναϊκών και υπομυκηναϊκών χρόνων. Υπάρχουν επίσης ευρήματα παλαιοχριστιανικών και πρώιμων βυζαντινών χρόνων. Την πόλη κοσμεί, μέσα από το πάρκο της πλατείας Άρεως και το Αποστολοπούλειο Πνευματικό κέντρο Τρίπολης. Επίσης, η Δημοτική Βιβλιοθήκη που στεγάζεται στο Πνευματικό κέντρο και η Δημόσια Βιβλιοθήκη που φιλοξενεί περίπου 8.000 τόμους βιβλίων. Στο κτήριο του Μαντζουνείου, στεγάζεται η Δημοτική Φιλαρμονική. Γύρω από την Τρίπολη, βρίσκονται διάσπαρτα 24 φημισμένα εξωκλήσια, χτισμένα μέσα σε καταπράσινα άλση, τα οποία έχουν αναλάβει και φροντίζουν οι σύλλογοι και οι επαγγελματικές οργανώσεις της πόλης. Στο μαγευτικό άλσος του Αγίου Γεωργίου, βρίσκεται και το υπαίθριο πέτρινο θέατρο του Δήμου. Στη Μονή της επάνω Χρέπας, που είναι χτισμένη πριν από το 16ο αιώνα και βρίσκεται στο μεγαλύτερο υψόμετρο από κάθε άλλο μοναστήρι στην Ελλάδα, σώζεται το δισκοπότηρο με το οποίο «κοινώνησε» ο Κολοκοτρώνης και το Ευαγγέλιο που ασπάστηκε, πριν επιτεθεί για την άλωση της Τριπολιτσάς.
Στην περιφέρεια του Δήμου γίνεται καλλιέργεια αμπέλου και οινοποίηση του διάσημου κρασιού με την ονομασία προέλευσης «Μαντινεία». Επίσης, παράγεται πατάτα και τα περίφημα μήλα Τριπόλεως «ντελίσιους Πιλαφά».
Ο Δήμος Τρίπολης, ανάμεσα στο πλήθος εκδηλώσεων που διοργανώνει, έχει αναβιώσει το θεσμό του Τριπολιτσιώτικου Πάσχα. Με τη συμμετοχή όλων των πολιτών και των φορέων της πόλης, γίνεται μια πραγματικά «λαμπρή» γιορτή, που διαρκεί ως τη Δευτέρα του Πάσχα. Με λαμπρότητα εορτάζεται και η επέτειος Άλωσης της Τριπολιτσάς, την 23η Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο, ημέρα τιμής και μνήμης των αγωνιστών του ’21. Επίσης, θεσμός έχει γίνει την περίοδο της Αποκριάς, ο εορτασμός της τσικνοπέμπτης και το τριπολιτσιώτικο καρναβάλι, με κορύφωση την παρέλαση της τελευταίας Κυριακής των Απόκρεω και το ξεφάντωμα που ακολουθεί, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
