Ανοικτή επιστολή προς τους βουλευτές Αρκαδίας, Κώστα Βλάση, Γιώργο Παπαηλιού και Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλο, έδωσε στη δημοσιότητα, ο πρώην αντιδήμαρχος Οικονομικών του Δήμου Τρίπολης, Σάββας Σαββάκης. Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επιστολής:
ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Προς τους Βουλευτές Ν. Αρκαδίας
κκ. Βλάσση Κων/νο
Παπαηλιού Γεώργιο
Κωνσταντινόπουλο Οδυσσέα
Κύριοι Βουλευτές, εν όψει της κατάθεσης από την Κυβέρνηση νομοσχεδίου για τροποποιήσεις στο νόμο 4555/2018 (Κλεισθένης), θεωρώ πως με την ευκαιρία αυτή δίνεται η δυνατότητα και για νέες βελτιωτικές νομοθετικές ρυθμίσεις με την προσθήκη νέων διατάξεων για τις οποίες παραθέτω τις προτάσεις μου, ευελπιστών ότι ο καθένας χωριστά ή και όλοι μαζί θα τις προωθήσετε με τον τρόπο ή τρόπους που θα κρίνετε ως τους πλέον κατάλληλους και αποτελεσματικούς.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ
Α) Κατάργηση της με αριθμό 2/6748/ΔΛΓΚ/21-1-2019 υπουργικής απόφασης που αφορά την υποχρεωτική μεταφορά των χρηματικών διαθεσίμων των ΟΤΑ στην ΤτΕ. (προθεσμία μετά τις παρατάσεις η 1η Σεπτεμβρίου 2019)
ΙΣΤΟΡΙΚO
Σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 80 του ν 4549/2018 (ΦΕΚ 105Α) ο Υπουργός οικονομικών με την ως άνω απόφασή του, παρεμβαίνει και στις οικονομικές λειτουργίες των ΟΤΑ, υποχρεώνοντάς τους επί ποινή μάλιστα καθαίρεσης των αιρετών και των προϊσταμένων των οικονομικών υπηρεσιών και με περικοπή των επιχορηγήσεων, να μεταφέρουν για άγνωστο χρονικό ορίζοντα τα ταμιακά τους διαθέσιμα στον ενιαίο λογαριασμό θησαυροφυλακίου που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος, επιτρεπομένης μόνο ρευστότητας που θα ισούται με τις καθαρές ταμιακές ανάγκες του επόμενου δεκαπενθημέρου. Πέραν του ανωτέρω ορίου, τα υπόλοιπα ταμιακά διαθέσιμα, ορίζονται ως πλεονάζοντα, για δε την κίνησή τους, ακολουθείται σειρά διαδικασιών, που έχουν τον χαρακτήρα των capital controls.
Εξ αιτίας της απορρόφησης της ρευστότητας, δεν διασφαλίζεται η υλοποίηση έργων και υπηρεσιών που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής (σ.σ : η ποιότητα ζωής όπως την ορίζει η «Διεθνής Ένωση για τις έρευνες της ποιότητας ζωής» πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες, τις προσδοκίες και τις αξίες ατόμων ή μιας κοινότητας) στην ανάπτυξη της περιοχής και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Συμπερασματικά, εγκαθίσταται ένα καθεστώς οικονομικής κηδεμονίας και εξάρτησης «αποικιακού» χαρακτήρα, που υποβαθμίζει τον θεσμικό ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης και των αιρετών, ενώ όπως είναι γνωστό, εξέλιπαν ήδη οι λόγοι του Δημοσίου συμφέροντος με την έξοδο της χώρας μας από τα μνημόνια.
ΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ
Με το νόμο 1850/1989, κυρώθηκε από τη χώρα μας ο ευρωπαϊκός χάρτης της τοπικής αυτονομίας (ΕΧΤΑ) -ως προς την πρώτη βαθμίδα ΟΤΑ- ο οποίος καταρτίστηκε και υιοθετήθηκε από τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 15/10/1985 κατά τη διάρκεια της 20ης συνόδου της ολομέλειας της CPLRE. Ήδη με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν 4555/2018, η ισχύς του ΕΧΤΑ επεκτάθηκε και στη δεύτερη βαθμίδα ΟΤΑ. Ο ΕΧΤΑ κατά την αιτιολογική έκθεση του Συμβουλίου, υποχρεώνει τα συμβαλλόμενα μέρη, να εφαρμόζουν τους θεμελιώδεις κανόνες, οι οποίοι πρέπει να διασφαλίζουν την πολιτική, διοικητική και οικονομική ανεξαρτησία των ΟΤΑ.
Ενσαρκώνει μάλιστα την ιδέα, ότι ο βαθμός αυτονομίας την οποία διαθέτουν οι ΟΤΑ, μπορεί να θεωρηθεί η Λυδία λίθος μιας πραγματικής δημοκρατίας. Αποτελών ήδη διεθνή συνθήκη υπερνομοθετικής ισχύος, διέπεται ως προς την εφαρμογή του από τις διατάξεις του άρθρου 28 παρ. 1 του Συντάγματος. Κατά δε την ερμηνευτική δήλωση, το εν λόγω άρθρο, αποτελεί θεμέλιο για τη συμμετοχή της χώρας μας στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ΕΧΤΑ, οι ΟΤΑ έχουν το δικαίωμα και την πραγματική ικανότητα να ρυθμίζουν και να διαχειρίζονται υπ’ ευθύνη τους και προς όφελος του πληθυσμού τους, σημαντικό μέρος των δημοσίων υποθέσεων.
Σε ό,τι δε αφορά τους οικονομικούς πόρους και τα της ταμιακής διαχείρισης, από τις διατάξεις του άρθρου 9, εξάγεται το σαφές συμπέρασμα, ότι οι ΟΤΑ α) έχουν δικαίωμα σε επαρκείς πόρους τους οποίους ελεύθερα μπορούν να διαθέτουν β) αναγνωρίζεται η αρχή της αναλογίας μεταξύ των αρμοδιοτήτων τους και οικονομικών πόρων γ) διαφυλάσσεται η αρχή της αυτοδιοίκησης με την πρόβλεψη ότι δεν στερείται την ελευθερία της να καθορίζει τις προτεραιότητες προγραμματισμού και δαπανών.(εξουσία δαπάνης).
Ωστόσο, η υπουργική απόφαση κατ’ εξουσιοδότηση του ψηφισθέντος νόμου, αποτελεί κρατική παρέμβαση, που έχει ως αποτέλεσμα: α) να αναβαθμίζεται ο κυβερνητικός συγκεντρωτισμός σε βάρος της τοπικής αυτοδιοίκησης που μετατρέπεται σε θεσμό λειτουργούντος σε επίπεδο διεκπεραίωσης κεντρικών πολιτικών β) να στερείται νοήματος η νομική εξουσία βάσει της οποίας ασκούνται οι πολιτικές των ΟΤΑ, όταν τη χρηματοοικονομική τους διοίκηση αναλαμβάνει το κράτος γ) να περιορίζεται η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας δηλ. εξασθενείται ο δημοκρατικός χαρακτήρας των ΟΤΑ, κι’ αυτό, διότι το κυρίαρχο κριτήριο που προσμετράται στη δημοκρατική ανεξαρτησία οιουδήποτε οργανισμού, είναι η οικονομική του ελευθερία ως προς τη λειτουργία της ταμιακής του διαχείρισης. Από τα προπαρατεθέντα συνάγεται ότι:
1) οι διατάξεις του άρθρου 80 των αφορουσών τους ΟΤΑ με τους επιβαλλόμενους περιορισμούς στην ελεύθερη διαχείριση των ταμειακών τους διαθεσίμων με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην εκπλήρωση της αποστολής τους, αντίκεινται αναμφισβήτητα στις διατάξεις των άρθρων 3 και 9 του ΕΧΤΑ-Διεθνούς Συνθήκης, οι οποίες υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου.
2) η ως άνω υπουργική απόφαση που εξεδόθη κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 80, στερείται συνταγματικότητας και κατά συνέπεια η κατάργησή της είναι επιβεβλημένη νομοθετικά.
Β) ΘΕΣΠΙΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
Όλες οι μεταρρυθμίσεις στον χώρο της αυτοδιοίκησης πρέπει πρωταρχικά να αντιμετωπίζονται από οικονομική άποψη, γιατί όπως προαναφέρω(πρόταση Α) το κυρίαρχο κριτήριο που προσμετράται στη Δημοκρατική της ανεξαρτησία – και οιουδήποτε οργανισμού- είναι η οικονομική της αυτοτέλεια και ως προς τη διαχείριση των θεσπισθέντων κεντρικών πόρων της που εισπράττει το Δημόσιο.
Ωστόσο και όπως είναι γνωστό, η εκάστοτε κεντρική εξουσία χρησιμοποιεί ένα «αποικιακού» χαρακτήρα διαχειριστικό καθεστώς, σύμφωνα με το οποίο οι θεσμοθετημένοι υπέρ της αυτοδιοίκησης κεντρικοί αυτοτελείς πόροι, τής αποδίδονται κατά το δοκούν, με αποτέλεσμα λόγω των μεγάλων περικοπών για την εμφάνιση πρωτογενών πλεονασμάτων, να περιορίζεται εξαιτίας της οικονομικής αδυναμίας και εξάρτησης όπως και πάλι προαναφέρω, η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας δηλ. εξασθενείται ο δημοκρατικός της χαρακτήρας.
Η κατάργηση του διαχειριστικού καθεστώτος αυτού, και η καθιέρωση νέου και νέων πηγών χρηματοδότησης αποτελεσματικής εισπραξιμότητας, ώστε να συμβάλλουν στη δημιουργία υπόβαθρου οικονομικής αυτοδυναμίας, προϋποθέτουν μεταρρυθμίσεις όπως: η θέσπιση της περιφερειακής φορολογίας με την έννοια μιας φορολογικής αποκέντρωσης που δεν θα έχει καμιά σχέση με τα ανταποδοτικά τέλη και τους λοιπούς φόρους, τέλη και εισφορές που έχουν θεσμοθετηθεί υπέρ της τοπικής αυτοδιοίκησης, με σχετική τροποποίηση των άρθρων 259 και 260 του νόμου 3852/2010 όπως αυτά μεταγενέστερα τροποποιήθηκαν. Οι θεσπισθέντες κεντρικοί αυτοτελείς πόροι, μετονομάζονται πλέον σε: «αυτοτελείς πόροι για την περιφέρεια». Διευκρινίζω ότι η περιφερειακή φορολογία δεν θα αποτελεί πρόσθετη φορολογία αλλά θα προέρχεται από τις υφιστάμενες και συγκεκριμένα:
α) κατά ποσοστό 40% από τον ΕΝΦΙΑ.
β) κατά ποσοστό 50% από τα τέλη κυκλοφορίας των αυτοκινήτων.
γ) κατά ποσοστό 15% επί του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων
δ) κατά ποσοστό 12% επί του Φόρου προστιθέμενης αξίας.
Εκτιμώ ότι με τα παραπάνω ποσοστά του σχηματισμού της περιφερειακής φορολογίας, καλύπτεται σχεδόν το λειτουργικό κόστος των ΟΤΑ καθώς και οι επενδυτικές ανάγκες (ΣΑΤΑ). Είναι αυτονόητο, ότι εν όψει της απόδοσης εξ ολοκλήρου του ΕΝΦΙΑ στους ΟΤΑ -όπως δεσμεύτηκε η Κυβέρνηση-θα αντικατασταθούν οι πηγές χρηματοδότησης των περιπτώσεων. β, γ και δ με το 100% του ΕΝΦΙΑ.
Και το πλέον σημαντικό που πρέπει να τονισθεί, είναι ότι ο φορολογούμενος πολίτης θα γνωρίζει εκ των προτέρων ότι μέρος κατά τα προτεινόμενα ποσοστά των παραπάνω φορολογιών που θα πληρώνει, θα αποδίδεται στο σύνολό του στον Δήμο του.
Γ) ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ.
Οι εισπράξεις από το κράτος των παραπάνω φορολογιών κατά τα αντίστοιχα ποσοστά θα γίνονται με τη χρησιμοποίηση 2 κωδικών εισπράξεων, ο ένας για τα φορολογικά έσοδα του κεντρικού κράτους και ο άλλος για τα έσοδα της περιφέρειας. Ακολούθως να κατατίθενται στην Τράπεζα της Ελλάδος σε λογαριασμό ενός ανεξάρτητου ταμείου και όχι όπως γίνεται σήμερα στο λογαριασμό του Υπουργείου Εσωτερικών που τηρείται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
Οι κατανομές των πόρων από το ανεξάρτητο Ταμείο στους Δήμους και τις Περιφέρειες, να γίνονται με τα ισχύοντα κριτήρια του ν 1829/89 και κατά τα εξής ποσοστά : Δήμοι κατά 70% και περιφέρειες κατά 20%. Το υπόλοιπο 10%, να παρακρατείται για τον σχηματισμό αποθεματικού προκειμένου να αντιμετωπίζονται έκτακτες ανάγκες.
Θεωρώ πως η θεσμοθέτηση του διαχειριστικού ταμείου ως ΝΠΔΔ των ΟΤΑ ή άλλης ποιο ευέλικτης μορφής καθώς και η κατανομή εναρμονίζονται με τις συνταγματικές διατάξεις του β΄ εδαφίου της παρ. 5 άρθρου 102 του Συντάγματος.
Στο Διοικητικό συμβούλιο να μετέχουν υποχρεωτικά αιρετοί της τοπικής αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού , Πάρεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εκπρόσωποι των επιμελητηρίων και άλλων φορέων των οποίων η συμμετοχή ήθελε κριθεί χρήσιμη.
Ο εσωτερικός κανονισμός, η θητεία και λειτουργία του Διοικητικού συμβουλίου οι αρμοδιότητές του, η εποπτεία, ο έλεγχος των διοικούντων, η διάρκεια, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια, να καθοριστούν με νόμο.
Δ) ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΛΕΓΧΟΥ της πορείας των εισπράξεων των προαναφερομένων φορολογιών που σχηματίζουν την περιφερειακή φορολογία και την κατάθεση στο σύνολό τους στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Ε) ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΚΟΙΝΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ απαρτιζόμενης από τους ΓΓ των Υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών ή από ανώτατα Διευθυντικά τους στελέχη, εκπρόσωπους της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ, που να εισηγείται στα συναρμόδια υπουργεία κατόπιν κοστολογικής μελέτης, τη διεύρυνση της περιφερειακής φορολογίας στις περιπτώσεις που θα εκχωρούνται νέες αρμοδιότητες στους ΟΤΑ χωρίς τη συνοδεία αντίστοιχων πιστώσεων από άλλες πηγές του κρατικού προϋπολογισμού.
Με τις προτάσεις μου αυτές που ασφαλώς χρήζουν νομοτεχνικής επεξεργασίας- εφόσον φυσικά υιοθετηθούν επί της αρχής- θεωρώ ότι μια τέτοια θεμελιακή μεταρρύθμιση: εναρμονίζεται πλήρως με τον προσδοκώμενο εκσυγχρονισμό της τοπικής
αυτοδιοίκησης και θα συμβάλλει αποτελεσματικά στην ποιοτική αναβάθμισή της και οικονομική ενδυνάμωσή της, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού χάρτη της τοπικής αυτονομίας, οι διατάξεις του οποίου, διαθέτουν δυνάμει του άρθρου 28 παρ 1 του Συντάγματος, ισχύ υπέρτερη από τις διατάξεις των νόμων.
Τρίπολη 2-8-2019
Σάββας Σαββάκης
πρ. αντιδήμαρχος οικονομικών Δήμου Τρίπολης
