Ολόκληρη η ομιλία του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρου Τατούλη στο 2ο Τακτικό Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος που διεξήχθη την Παρασκευή και το Σάββατο 8-9 Δεκεμβρίου, στην Αθήνα.
“Είμαστε εκτός ατζέντας” ανέφερε για το θέμα της απλής αναλογικής και των εξαγγελιών του Υπουργού Εσωτερικών Π.Σκουρλέτη απευθύνοντάς του μάλιστα μήνυμα πως “δεν φοβόμαστε τις μεταρρυθμίσεις”
Η αιχμή για τους εκπροσώπους των κομμάτων αλλά και για τον Μ.Βορίδη, τον οποίο όμως δεν κατονόμασε αλλά φωτογράφισε
Κυρίες και κύριοι, χαίρομαι για το Συνέδριο. Λυπάμαι, όμως, για την πορεία του Συνεδρίου. Και λυπάμαι για την πορεία του Συνεδρίου, γιατί νομίζω ότι είμαστε εκτός της ατζέντας και του τίτλου που έκανε αναγκαιότητα για να δημιουργηθεί αυτό το 5ο Συνέδριο.
Ο κύριος τίτλος του Συνεδρίου είναι ακριβώς αυτό που βάλαμε στο προηγούμενο Συνέδριο και έγινε ομόφωνα αποδεκτό και που έχει να κάνει με την πορεία του περιφερειακού θεσμού σε μια λογική περιφερειακής διακυβέρνησης.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν και αντιλαμβανόμαστε όλοι μας ότι αυτό κυρίως στηρίζεται πάνω στην ικανότητα και τη δυνατότητα του νέου θεσμού να προβάλλει πολιτικά επιχειρήματα, προκειμένου αυτό το πολιτικό προφίλ να αποτελεί το σημείο αναφοράς, αλλά και το σημείο διεκδίκησης και πίεσης απέναντι στην οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Αυτό όμως, κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν απορρέει από καμία τοποθέτηση και δεν απορρέει από τη γενικότερη εικόνα που έπρεπε να έχει αυτό το Συνέδριο. Γιατί το μεν αίτημα είναι υψηλού πολιτικού περιεχομένου, η δε αισθητική που παρουσιάζεται έχει μια μειωμένη εικόνα απέναντι στο μέγεθος του πολιτικού εγχειρήματος.
Και τοποθετούμαι από την πρώτη στιγμή, λέγοντας ότι η εικόνα χθες που παρουσιάστηκε εδώ στην έναρξη του Συνεδρίου δεν μας τιμά καθόλου και πρωτίστως δεν τιμά τους υψηλά προσκεκλημένους, που παρευρέθηκαν και τοποθετήθηκαν στο Συνέδριο.
Δεν μπορεί τα κόμματα να έρχονται εδώ να κάνουν τις δικές τους τοποθετήσεις, τις δικές τους εισηγήσεις και να εξαφανίζονται. Είναι προσβολή απέναντι στον θεσμό. Και αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους.
Εδώ δεν είμαστε για να υποστηρίξουμε τους κομματικούς μας φορείς, ή τα κόμματά μας, ή τις πολιτικές μας φιλοδοξίες. Εδώ είμαστε να υπερασπιστούμε το κύρος ενός θεσμού, που είναι πλέον γνωστό ότι χαίρει της μεγαλύτερης εκτίμησης από την ελληνική κοινωνία.
Και αυτό, κύριε Πρόεδρε, θα πρέπει να το υπερασπιστούμε, γιατί δεν είναι μόνον ικανό το να λέμε και να διαπιστώνουμε ακριβώς αυτή την εικόνα χωρίς πολιτικά να υπερασπιζόμαστε αυτή την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Δεν μπορεί εκπρόσωποι κομμάτων να έρχονται εδώ και να λένε ότι μην ανησυχείτε, αύριο που θα έρθουμε εμείς θα καταργήσουμε το ένα ή το άλλο. Δεν μπορεί να είναι αυτή τη στιγμή η λογική της αντιμετώπισης της κρίσης από τη χώρα μας, ιδιαίτερα δε από τον υψηλό θεσμό τον οποίο θέλουμε να υπηρετήσουμε.
Και θέλουμε να τον υπηρετήσουμε, κατά την άποψη όλων μας, ανιδιοτελώς και όχι με επαγγελματική ευθύνη για να έχουμε το κόστος απέναντι στον πολίτη, αλλά παρουσιάζοντας ένα άλλοθι ότι εδώ λειτουργούμε σε μια τέτοια λογική, η οποία μπορεί να μας απαλλάξει από όλες μας τις ευθύνες, αλλά όχι όμως από τις ευθύνες του φυσικού μας δικαστή.
Γιατί οι περιφερειάρχες και ο περιφερειακός θεσμός, σε αναντιστοιχία με τη Βουλή των Ελλήνων, έχει φυσικούς δικαστές. Που σημαίνει ότι αν κάτι δεν κάνουμε καλά, πηγαίνουμε αμέσως στον φυσικό μας δικαστή. Και αυτό νομίζω ότι μπορεί να το περνάμε πολύ εύκολα, αλλά θεσμικά -και νομίζω ότι ο κύριος Κατσιφάρας θα τοποθετηθεί πάνω σε αυτό το θέμα, στα θεσμικά ζητήματα, το ξεπερνάμε.
Και βέβαια, θέλω να πω για την ομιλία και τις εξαγγελίες του κυρίου υπουργού. Κοιτάχτε, μην δίνουμε λαθεμένη εικόνα στην οποιαδήποτε κυβέρνηση. Στον οποιοδήποτε υπουργό. Ακούστηκε προηγούμενα από τον κύριο Σγουρό. Μην δίνουμε μια λαθεμένη εικόνα ότι φοβόμαστε τις μεταρρυθμίσεις.
Και να σας πω και κάτι άλλο, ως διαπίστωση. Είμαι 40 χρόνια στον δημόσιο βίο του τόπου. Οι αυτοδιοικητικοί ήταν απέναντι, ήτανε πάντοτε φοβικοί απέναντι στις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έγιναν στον τόπο.
Δεν πρέπει εμείς να επαναλάβουμε πάλι την ίδια στάση. Δεν πρέπει να φοβόμαστε. Δεν πρέπει να είμαστε φοβικοί απέναντι σε αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Και θα πρέπει να ορίσουμε το πλαίσιο, το πολιτικό πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων και των προτάσεων, για να μην έρχεται εδώ ο οποιοσδήποτε υπουργός και να μας λέει ότι, ναι, συζητήσαμε ή δεν συζητήσαμε και ότι εμείς αποφασίσαμε, χωρίς εσείς να έχετε άποψη.
Νομίζω ότι ο κύριος υπουργός εχθές ήθελε να πετύχει, στηριζόμενος στις φοβίες που έχουμε, οι οποίες δεν είναι φοβίες του θεσμού αλλά είναι φοβίες προσωπικές, που έχει να κάνει με την αγωνία την δική μας για το μέλλον το δικό μας. Αλλά μπορεί ποτέ να σκεφτόμαστε πολιτικά σε τέτοιο επίπεδο, όταν κυρίως προσδιορίζουμε το επίπεδο των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων με κύριο γνώμονα το δικό μας φοβικό σύνδρομο για το μέλλον μας το προσωπικό;
Ασφαλώς και νομίζω ότι σε κανέναν δεν μπορεί να εισχωρεί μια τέτοια άποψη. Μια καθαρώς αλλοτριωτική προσέγγιση πάνω στα θέματα της πορείας και του μέλλοντος της μεταρρύθμισης. Ή των μεταρρυθμίσεων.
Ο κύριος υπουργός το πέτυχε. Δημιούργησε ένα χάος μεταξύ μας. Αυτός ήταν ο στόχος του. Όλοι αρχίσαμε να συζητάμε εάν θα πρέπει να υπάρχει χορικός αντιπεριφερειάρχης, εάν η εκλογή γίνει από δω ή η εκλογή γίνει από κει. Εάν η Οικονομική Επιτροπή, το συλλογικό όργανο ενός περιφερειακού θεσμού σχεδόν ισοδύναμου με τους θεσμούς της κυβέρνησης, θα πρέπει να έχει μειωμένες αρμοδιότητες και αν θα πρέπει να μεταβιβάσουμε αρμοδιότητες στον χορικό αντιπεριφερειάρχη και στους περιφερειακούς συμβούλους της κάθε χορικής ενότητας.
Αυτά είναι τα ζητήματα που μας απασχολούν; Μπορούν ποτέ, στην λογική μας, να υπάρχουν τέτοιες σκέψεις; Μπορεί σε καμία περίπτωση να σκεφτόμαστε από την μια στιγμή να απαιτούμε περιφερειακή διακυβέρνηση και από την άλλη πλευρά να γυρίζουμε πάλι στο επίπεδο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης;
Δεν είναι μια αυστηρή οπισθοδρόμηση; Ποιος αναλαμβάνει τέτοιες ευθύνες; Και ποιος μπορεί να αναλάβει τέτοιες ευθύνες; Σήμερα που ο στόχος μας, έτσι όπως τον διατυπώσαμε, εκτός και αν δεν κατανοούμε ακριβώς τους συμβολισμούς αλλά και τα αιτήματα που θέλουμε να θέσουμε, ότι η περιφερειακή διακυβέρνηση ως αίτημα, ως απαίτηση, τι προϋποθέσεις μπορεί να βάλει. Γιατί εκεί πρέπει να απαντήσουμε και μέχρι τώρα, δυστυχώς, δεν έχουμε απαντήσει.
Πρώτα και κύρια, στο επίπεδο της διακυβέρνησης της χώρας, φαίνεται ότι η μεγάλη μεταρρύθμιση που έσωσε τον τόπο και την αυτοδιοίκηση, ο Καλλικράτης, στον οποίον όλα τα κόμματα έξω από την κυβέρνηση τότε, την έφερε ως μεταρρύθμιση και κυρίως από τον τότε υπουργό, δεν έχει απολύτως καμία ισχύ και δεν μπορούμε να συνάγουμε συμπεράσματα.
Τι ήταν ακριβώς αυτό που έδωσε η περιφερειακή διοίκηση, ο Καλλικράτης; Πρώτα και κύρια έδωσε ένα καινούργιο θεσμό, έχοντας κυρίως ως γνώμονα να δημιουργήσει ένα θεσμικό πλαίσιο με θεσμούς δίπλα, μέσα του, οι οποίοι θα δημιουργήσουν αυτό που έλειπε από την ελληνική κοινωνία.
Ένα πεδίο ανταγωνισμού, όπου οι καλές πρακτικές του ενός θα γίνονται παράδειγμα για τον άλλον. Όπου πλέον θα δημιουργηθεί ένα πλαίσιο ισχυρών καλών πρακτικών για να μπορέσουμε να απαντήσουμε στο ψευτοδίλημμα που έβαλε ο κύριος Λαφαζάνης και οι υπόλοιποι, ότι η αυτοδιοίκηση είναι πανίσχυρη για να πάρει τις ευθύνες που της αναλογούν, προκειμένου να βγάλει τον τόπο από την κρίση.
Και ενώ λοιπόν στην περιφερειακή διακυβέρνηση θα πρέπει να σκεφτούμε ότι το αίτημά μας είναι ισχυρές περιφέρειες, ισχυρές περιφέρειες με μεγαλύτερες αρμοδιότητες, με μεγαλύτερες αρμοδιότητες προκειμένου η χώρα μας να δημιουργήσει ένα μοντέλο χαλαρής ομοσπονδοποίησης, έτσι όπως γίνεται παντού σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, όπου ο θεσμός των περιφερειών είναι πανίσχυρος και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών και δεν γίνεται έρμαιο των φιλοδοξιών ή των απόψεων του κάθε υπουργού.
Αυτό λοιπόν το βάζουμε σε δεύτερη μοίρα, ενώ θα έπρεπε να είναι το κυρίαρχο στοιχείο.
Το δεύτερο θέμα που έπρεπε να μας απασχολεί είναι η ισχυροποίηση του θεσμού. Ακούω και το αντιλαμβάνομαι πολλές φορές ότι η ισχυροποίηση του θεσμού, εάν δεν έχει και τους αντίστοιχους οικονομικούς πόρους, δεν είναι εφικτό να γίνει.
Εγώ το ξεπερνώ αυτό το πράγμα, καταλαβαίνοντας τα δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας μας και λέω ότι φέρτε μας περισσότερες αρμοδιότητες, ώστε ο θεσμός στο επίπεδο της διακυβέρνησης να γίνει ισχυρότερος. Και από εκεί και πέρα, θα ψάξουμε να δούμε τι γίνεται με τους πόρους.
Δεν μπορούμε όμως να βάλουμε ως προαπαιτούμενο το ότι δώστε μας πόρους προκειμένου να πάρετε αρμοδιότητες. Γιατί αυτό στην ιστορία της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν έχει γίνει ποτέ και το ξέρετε πάρα πολύ καλά.
Το τρίτο θέμα που θέλω να θέσω είναι το θέμα της περιφερειοποίησης. Τελείωσαν τα ψέματα. Τελείωσαν τα παραμύθια. Δεν μπορεί η πορεία αυτού του θεσμού να συγχρωτιστεί με τις προσωπικές φιλοδοξίες ή με τις προσωπικές φοβίες κανενός μας. Κανενός μας.
Θέλουμε μεγαλύτερη περιφερειοποίηση. Δεν θέλουμε χωρικές ενότητες. Θέλουμε ισχυρές και δυνατές περιφέρειες. Γιατί αυτό είναι το κρίσιμο μέγεθος.
Δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να λέμε ότι δημιουργούμε κοινωνικούς θεσμούς ή πολιτικούς θεσμούς, δίπλα από αντιλήψεις και θέσεις οι οποίες ουσιαστικά μας γυρίζουν πάλι πίσω.
Ισχυρές περιφέρειες, με ισχυρό σύστημα αρμοδιοτήτων και διακυβέρνησης του τόπου. Διακυβέρνησης της περιφέρειας. Να σταματήσουν να υπάρχουν στεγανά. Να σταματήσουν να υπάρχουν οποιεσδήποτε λογικές οι οποίες περιορίζουν το εύρος και το κύρος του θεσμού.
Τέταρτο θέμα. Νομίζω ότι όλοι το έχουμε αποδείξει. Το έχουν αποδείξει οι περιφέρειες και νομίζω ότι είναι από όλους αποδεκτό ότι οι περιφέρειες ήταν αυτές που κράτησαν εξαιρετικά τον τόπο σε σχέση με την κοινωνική συνοχή. Και αυτό νομίζω είναι το μεγαλύτερο αποτέλεσμα, ανεξάρτητα από την επιτυχία στη διαχείριση ή στη διοίκηση των ΕΣΠΑ ή των χρηματοδοτικών εργαλείων.
Απέδειξε αυτός ο θεσμός ότι κράτησε σε υψηλό επίπεδο την κοινωνική συνοχή. Και αυτό αποδείχθηκε από την έρευνα που παρουσιάστηκε πριν από λίγο. Αυτό πρέπει να το διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού.
Στο θέμα των χρηματοδοτικών εργαλείων, εκείνο που πρέπει και το θέτω υπόψη του Συνεδρίου, να πάρουμε ως αυστηρή απόφαση, ζητώντας από την κυβέρνηση αδιαπραγμάτευτα να μας παρέχει το νομοθετικό πλαίσιο, είναι το να εξασφαλίσει στις περιφερειακές αρχές τη δυνατότητα ανάπτυξης καινούργιων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Θυμόσαστε στην αρχή, το 2011, πόσο διαφορετικά ήταν τα πράγματα. Τότε, μιλούσαμε για συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού και όλες οι πολιτικές δυνάμεις, όλες οι πολιτικές δυνάμεις ήταν επιφυλακτικές στην καλύτερη περίπτωση, δεν πίστευαν σε αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο και πολλές από αυτές ήταν και παντελώς αρνητικές, μηδενός εξαιρουμένης και της σημερινής κυβέρνησης.
Όμως οι περιφέρειες μπόρεσαν και απενεχοποίησαν το οικονομικό αυτό μοντέλο μέσα στην ίδια την κοινωνία. Τώρα πρέπει να ψάξουμε για καινούργια χρηματοδοτικά εργαλεία.
Άκουσα προηγουμένως για το χρηματοπιστωτικό σύστημα και καταλαβαίνω τις ανάγκες που έχει το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Είναι η μεγάλη πληγή για την έξοδο από τα μνημόνια και το καταλαβαίνουμε όλοι μας.
Θεωρώ ότι αυτή τη στιγμή οι περιφέρειες θα πρέπει να θέσουν σε αυτό το αίτημα κυρίως τη δυνατότητα που πρέπει να τους δοθεί προκειμένου να δημιουργήσουμε το δικό μας περιφερειακό χρηματοπιστωτικό σύστημα, κατά τα πρότυπα πολλών χωρών που μπόρεσαν και αναπτύχθηκαν μέσα από την αξιοποίηση αυτών των χρηματοδοτικών εργαλείων.
Είναι απαραίτητη η δημιουργία περιφερειακών τραπεζών. Και το λέω αυτό, γιατί είναι οι μόνες τράπεζες, είναι τα μόνα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στα οποία δεν μπορεί να υπάρξει, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η δυνατότητα του haircut. Και αυτό νομίζω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί η δυνατότητα, ήδη η Περιφέρεια Πελοποννήσου σε συνεργασία με τους φίλους μας τους Γερμανούς περιφερειάρχες, έχουμε μελετήσει ένα τέτοιο μοντέλο για να το φέρουμε στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Χρειάζονται όμως κάποιες νομοθετικές πρωτοβουλίες στις οποίες νομίζω ότι με τη σωστή διαχείριση και τη διεκδίκηση απέναντι στην κυβέρνηση μπορούμε αυτό να το εξασφαλίσουμε.
Θεωρώ λοιπόν ότι η ανάπτυξη καινούργιων χρηματοδοτικών εργαλείων είναι εξαιρετικά σημαντικό. Θα έλεγα επίσης ότι μπορούμε να επαναφέρουμε πάλι ένα αίτημα, το οποίο από το 2011 έχει τεθεί εδώ στα συνέδρια της ΕΝΠΕ για την ανάπτυξη ειδικών οικονομικών ζωνών, με πλήρη εξασφάλιση των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Είναι μια δομή η οποία έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα. Το θέτω υπόψη του Συνεδρίου και νομίζω ότι ο καθένας θα μπορέσει να τοποθετηθεί πάνω σε αυτό το θέμα.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να επαναλάβω για άλλη μια φορά ότι η περιφερειακή διακυβέρνησης ως όραμα, ως προοπτική, δεν είναι μια απλή υπόθεση. Είναι ένα βαθύτατο πολιτικό εγχείρημα για τη χώρα. Είναι ένα βαθύτατο πολιτικό εγχείρημα για τη χώρα, γιατί κυρίως εκεί μπορεί να στηρίξει την οικονομική, την κοινωνική και την πολιτική της εξέλιξη.
Και αντιλαμβάνεστε ότι είναι πολύ εύκολο να λέγεται από την κυβέρνηση ότι μπορούμε να βγούμε και να έχουμε έξοδο από τα Μνημόνια, αλλά δεν είναι εκεί το διακύβευμα.
Το διακύβευμα είναι που θα βρεθούν τα 100.000.000.000 που χρειάζεται η χώρα για τα επόμενα τέσσερα χρόνια προκειμένου, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις σημαντικές αναπτυξιακές της προκλήσεις.
Και σε αυτόν τον άξονα πολιτικής οι Περιφέρειες έχουν την μεγάλη ευθύνη. Ο Καλλικρατικός θεσμός έδωσε την ευθύνη για τον στρατηγικό σχεδιασμό στις Περιφερειακές Αρχές. Όχι στην κυβέρνηση. Στις Περιφερειακές Αρχές.
Και τα αναπτυξιακά συνέδρια που πολύ καλά γίνονται στην χώρα, θα έπρεπε να έχουν συγκεκριμένες αρχές με αξιολόγηση και με συντελεστές. Δεν είναι χώρος για να μπορεί να κάνει την παρουσία το κάθε θεσμικό πρόσωπο χωρίς προσυνεννόηση, χωρίς σχέδιο και χωρίς αποφάσεις πάνω σε αυτό το θέμα.
Με αυτές τις σκέψεις θέλω για άλλη μια φορά να πω ότι το συνέδριο της ΕΝΠΕ, τα συνέδρια της ΕΝΠΕ δεν μπορεί να παρουσιάζουν μια τέτοια εικόνα. Θα πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας ότι είναι δική μας ευθύνη και δική μας, δικό μας θέμα η πρωτοβουλία των προκλητικών, εντός εισαγωγικών, αναζητήσεων καινούργιων πολιτικών και μόνο αυτός ο θεσμός τον οποίο όλοι υπηρετούμε, μπορεί να δώσει αυτό το πεδίο πολιτικής ανασυγκρότησης της χώρας.
Σας ευχαριστώ.
