Ἐπί τῇ συμπληρώσει 200 ἐτῶν ἀπό τοῦ Μαρτυρίου τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Παύλου, πολιούχου Τριπόλεως, καί στά πλαίσια τοῦ προγράμματος, πού ἔχει καταρτισθεῖ ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Μαντινείας καί Κυνουρίας,σήμερα, Κυριακή 4ῃ Μαρτίου 2018, εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγίου Τρύφωνος Τριπόλεως τελέσθηκε παρά τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου κ.κ. ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία καί,ἐν συνεχείᾳ, ἱερό Μνημόσυνον ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν κεκοιμημένων Ἱεροψαλτῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας.
Πλῆθος ἐνοριτῶν καί Τριπολιτῶν συμμετεῖχε συμπροσευχόμενο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν τῶν κεκοιμημένων Ἱεροψαλτῶν τῆς Τριπόλεως, ἀλλά καί τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας.
Στόν Ὄρθρο καί τή Θεία Λειτουργία ἔψαλε ἡ Χορωδία τοῦ Ἐνοριακοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Τρύφωνος Τριπόλεως, ὑπό τήν διεύθυνση τοῦ Χοράρχου κ. Βασιλείου Κούρου, μιᾶς καί τό ἱερό Μνημόσυνο τελέσθηκε ὑπό τήν μέριμνα τῆς ὡς ἄνω Χορωδίας, ὡς ἀντίδωρο τῆς προσφορᾶς τους στά Ἀναλόγια τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.
KEKOIMHMENOI IEΡΟΨΑΛΤΕΣ
Ἰωάννης Παναγιωτόπουλος – Κοῦρος
Νικηφόρος Κανελλόπουλος
Ἠλίας Τσαντήλας
Ἰωάννης Βαρβέρης
Μαρῖνος Τσεκούρας
Κων/νος Τασόπουλος
Σπύρος Τσάκωνας
Στέφανος Νικολαΐδης
Φώτης Τσαντήλας
Ἀρχιδιάκονος Βασίλειος Ἀποστολίδης
Ἀθανάσιος Κωσταντόπουλος
Ἀργύρης Μπουρλόκας
Ἱερεύς Ἀθανάσιος Μπαλαλώτης
Ἰωάννης Γεωργίου
Γεώργιος Ἀρέστης
Τρύφωνας Ἀλεξανδρής
Ἱερομόναχος Παρθένιος
Βασίλης Παπαγιάννης
Γιῶργος Ἀρέστης
Παναγιώτης Κυριακόπουλος
Ἀνδρέας Παναγιωτόπουλος
Νικόλαος Λαμπράκης
Ἀριστείδης Κούνας
Κων/νος Γαλιῶτος
Δημήτριος Παναγιωτόπουλος – Κουρος
Σπύρος Λαμπρόπουλος
Σπύρος Θεοχαρόπουλος
Διαμαντής Μπαρτζάβελος
Παναγιώτης Πασιαλής
Σπύρος Γιαννόπουλος
Ἀνάργυρος Σκαρτσίλας
Χρῆστος Λαχανᾶς
Ἰωάννης Ἀθανασόπουλος
Ἰωάννης Καρναβέζος
Ἱερεύς Σωτήριος Ἀνδριανόπουλος
Ἱερεύς Χρῆστος Τζιμούρης
Ἰωάννης Θεοδωρίδης
Σπύρος Σπυρόπουλος
Ἰωάννης Ἀθανασόπουλος
Μανώλης Δρεπανιᾶς
Ἰωάννης Καρναβέζος
Γρηγόρης Κωτσιόπουλος
Σαράντος Μιχαλόπουλος
Δημήτριος Σίδερης
Εὐάγγελος Σαλίβερος
Πάντων τῶν κεκοιμημένων Ἱεροψαλτῶν, τῶν εὐλαβῶς διακονησάντων ἐν ταῖς Ἐνορίαις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας, αἰωνία ἡ μνήμη.
Ὁ Ψάλτης στόν λειτουργικό βίο τῆς Ἐκκλησίας
Ἡ καθιέρωση τῶν Ψαλτῶν καί, κατ’ ἀκολουθίαν, τῶν Χορῶν μέσα στήν Ἐκκλησία ἀκολούθησε τήν ὅλη ἐξέλιξη τῆς λειτουργικῆς ζωῆς στήν ὑμνολογία ἀφ’ ἑνός καί τίς ἀπαιτήσεις τῆς τελετουργικῆς διαδικασίας ἀφ’ἑτέρου.
Στήν Καινή Διαθήκη ἀναφέρεται ὅτι ὁ Κύριος καί οἱ Μαθητές Του, μετά τόν Μυστικό Δεῖπνο, «ὑμνήσαντες ἐξῆλθον εἰς τό ὄρος τῶν Ἐλαιῶν», ὁ δέ ἀπόστολος Παῦλος συνιστᾶ στούς Χριστιανούς νά λαμβάνουν τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, «λαλοῦντες ἑαυτοῖς ψαλμοῖς καί ὕμνοις καί ὠδαῖς πνευματικαῖς, ἄδοντες καί ψάλλοντες ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ». Καί ὁ ἀπόστολος Ἰάκωβος παραγγέλει: «Εὐθυμεῖ τις; ψαλλέτω». Ὁ Τερτυλλιανός ἀναφέρει ὅτι ἕκαστος στίς χριστιανικές ἀγάπες ὤφειλε νά ὑμνήσει τόν Θεό μέ ὕμνους, εἴτε ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, εἴτε ἀπό δική του ἔμπνευση, κατά προαίρεσιν.
Στήν Ἐκκλησία μέχρι τόν δ΄ αἰῶνα μ.Χ. ἔψαλλε ὅλος ὁ Λαός. Ἀλλά, ἐπειδή οἱ ὕμνοι, μέ τήν ἐξάπλωση τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἦσαν πολλοί καί ἐπειδή συνέβαιναν χασμωδίες, κρίθηκε ὡς εὔσχημο καί εὔρυθμο νά ὑποκαταστήσουν τόν Λαό οἱ Ψάλτες μέ τούς δύο Χορούς.
Ἡ ἐκπαίδευση τῶν Ψαλτῶν γινόταν σέ εἰδικές σχολές. Ἐπί Θεοδοσίου τοῦ αὐτοκράτορος (τέλη δ΄ αἰῶνος μ.Χ.) ἀναφέρεται ὅτι στήν Κωνσταντινούπολη ἐδίδασκαν τήν ἐκκλησιαστική μουσική διδάσκαλοι τῆς μουσικῆς. Κατά τήν ἐποχή τοῦ αὐτοκράτορος Ἰουστινιανοῦ (482 – 565 μ.Χ.) ὁ Ναός τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας εἶχε 25 Ἱεροψάλτες, ἐκτός αὐτῶν δέ καί 100 Ἀναγνῶστες, οἱ ὁποῖοι ἐβοηθοῦσαν στήν ψαλμωδία. Τόν Χορό τῶν Ἱεροψαλτῶν διηύθυνε ὁ Πρωτοψάλτης, πού ἐχρησιμοποιοῦσε τή λεγόμενη χειρονομία. Ἡ χειρονομία, πού ἦταν σέ χρήση μέχρι τά μέσα περίπου τοῦ ιζ΄ αἰῶνος μ.Χ., ἐγινόταν μέ διάφορες κινήσεις τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ καί ἔδειχνε, συνήθως, τό σύνθημα τῆς ἐνάρξεως καί τῆς παύσεως τῆς ψαλμωδίας, καθώς ἐπίσης τόν τρόπο ἐκτελέσεως καί τόν ρυθμό τοῦ ἄσματος.
Ἡ θέση τῶν Ψαλτῶν παγιώθηκε στήν Ἐκκλησία, γιά νά μήν παρεισφρύσουν στή λατρεία αἱρετικά στοιχεῖα στήν ψαλμωδία ἀφ’ ἑνός, δεδομένου ὅτι οἱ Ἀρειανοί εἰσήγαγαν τόν τρόπο τοῦτο τῆς ψαλμωδίας πρός διάδοσιν τῶν κακοδοξιῶν τους, καί γιά νά καθοδηγοῦν τόν Λαό στήν ψαλμωδία κανονικοί Ψάλτες. Ἔτσι, ἡ ἐν Λαοδικείᾳ Σύνοδος (360 μ.Χ.), διά τοῦ 15ου Κανόνος της, ἐφιστᾶ τήν προσοχή «περί τοῦ μή δεῖν πλήν τῶν κανονικῶν ψαλτῶν, τῶν ἐπί τόν ἄμβωνα ἀναβαινόντων καί ἀπό διφθέρας ψαλλόντων ἑτέρους τινάς ψάλλειν ἐν ἐκκλησίᾳ». Ἡ ΣΤ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος ἀναφέρει: «Τούς ἐπί τῷ ψάλλειν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις παραγινομένους, βουλόμεθα μήτε βοαῖς ἀτάκτοις κεχρῆσθαι καί τήν φύσιν πρός κραυγήν ἐκβιάζεσθαι, μήτε τι ἐπιλέγειν τῶν μή τῇ ἐκκλησίᾳ ἁρμοδίων τε καί οἰκείων. Ἀλλά μετά πολλῆς προσοχῆς καί κατανύξεως τάς ψαλμωδίας προσάγειν τῷ τῶν κρυπτῶν ἐφόρῳ Θεῷ. Εὐλαβεῖς γάρ ἔσεσθαι τούς υἱούς Ἰσραήλ τό ἱερόν ἐδίδαξε λόγιον» (Κανών 75ος).
Ἄλλοι Κανόνες, ἀφορῶντες σέ διάφορα ζητήματα τῶν Ψαλτῶν, μεταξύ ἄλλων εἶναι καί οἱ ἑξῆς: «Τῶν εἰς κλῆρον προσελθόντων ἀγάμων, κελεύομεν βουλομένους γαμεῖν, ἀναγνώστας καί ψάλτας μόνον» (Κανών 26ος). Αὐτόν ἐπικυρώνει καί ὁ 6ος Κανών τῆς ἐν Τρούλλῳ Συνόδου, ἐνῶ, κατά τόν 14ο Κανόνα τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, «ἐπειδή ἔν τισιν ἐπαρχίαις συγκεχώρηται τοῖς ἀναγνώσταις καί ψάλταις γαμεῖν, ὥρισεν ἡ ἁγία Σύνοδος μή ἐξεῖναι τινι αὐτῶν ἑτερόδοξον γυναίκα λαμβάνειν». Κατά τόν 14ο Κανόνα τῆς ἐν Λαοδικείᾳ Συνόδου, «οὐ δεῖ ἱερατικούς ἀπό πρεσβυτέρων ἕως … ψαλτῶν … εἰς καπηλεῖον εἰδιέναι». Κατά τόν 43ο Ἀποστολικό Κανόνα, «ὑποδιάκονος ἤ ἀναγνώστης ἤ ψάλτης τά ὅμοια ποιῶν ἤ παυσάσθω ἤ ἀφοριζέσθω». Ὅσον ἀφορᾶ στήν περιβολή τῶν Ψαλτῶν στήν Ἐκκλησία, κατά τόν 23ο Κανόνα τῆς Λαοδικείας,«οὐ δεῖ ἀναγνώστας ἤ ψάλτας ὠράριον φορεῖν καί οὕτως ἀναγινώσκειν ἤ ψάλλειν». Ἡ δέ Σύνοδος τῆς Καρθαγένης ἀπεφάσισε, ὅπως ὁ Πρεσβύτερος διορίζει τούς Ψάλτες μέ τήν ἄδεια τοῦ Ἐπισκόπου.
Ἐκ τῶν ἀνωτέρω δηλώνεται σαφῶς ὅτι οἱ Ψάλτες ἀνήκουν στούς κατώτερους Κληρικούς, λαμβάνοντες τό χάρισμα διά χειροθεσίας καί καθ’ ὅλη τή διάρκεια τῶν Ἀκολουθιῶν φέρουν τό ράσο.
+ π.Ι.Σ.
