Δυνατότητες και προκλήσεις η εφαρμογή του Π.Α.Α. (Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης) 2014-2020 από τις Περιφέρειες (Εισήγηση στο Π/Σ της 29-2-2016)
Οι μεταρρυθμίσεις της νέας Κ.Α.Π. θα πρέπει να πείσουν ότι η εφαρμογή τους μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις παραγωγών, καταναλωτών και φορολογουμένων σε συνθήκες νέων μακροοικονομικών προσκλήσεων αλλά και να εκμεταλλευθεί παράλληλα τις σημαντικές νέες ευκαιρίες. Άλλωστε οι προσκλήσεις είναι κοινές για την ελληνική και την ευρωπαϊκή γεωργία, οι οποίες κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:
1) Οικονομικές: που αφορούν την επισιτιστική ασφάλεια , την διακύμανση των τιμών και την οικονομική κρίση.
2) Περιβαλλοντικές: που αφορούν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίων, την ποιότητα του νερού και του εδάφους, τους βιοτόπους και την βιοποικιλότητα.
3) Περιφερειακές: που αφορούν την δυναμικότητα των αγροτικών περιφερειών καθώς και την διαφοροποίηση της γεωργίας.
Οφείλω επίσης να επισημάνω ότι παρ΄ότι η συμβολή του πρωτογενούς τομέα στο ΑΕΠ της χώρας μας είναι μικρό 3,7% , αν ασκηθούν πολιτικές συνέργειας με την μεταποίηση και τον τουρισμό, η προστιθέμενη αξία και το όφελος όλων θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά.
Όσον αφορά την Πελοπόννησο (παρά τις ορεινές 50% και ημιορεινές εκτάσεις 30%) συμμετέχει κατά 9,5% στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας και κατέχει την δεύτερη θέση με 12,6% όσον αφορά τον αριθμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της χώρας.
Οι ευκαιρίες ανάδειξης της γεωργίας μας
1) Οι νέες τάσεις διατροφής και οι καταναλωτικές συνθήκες διαμορφώνουν σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο ευνοϊκές συνθήκες για ένα μεσογειακό μοντέλο μικρών γεωργικών δομών που θα στηρίζονται στην ποιότητα αντί στην ποσότητα. Συνεπώς τα μέχρι χθες μειονεκτήματα του μικρού κλήρου και των ημιορεινών εκτάσεων της Περιφέρειάς μας, μπορούν ν΄ αναδειχθούν σε συγκριτικά πλεονεκτήματα.
2) Η αξιοποίηση της νέας Κ.Α.Π. και κυρίως η στροφή της στη χρήση γης ως προϋπόθεση και στη βελτίωση γης ως μακροπρόθεσμος στόχος, ευνοεί τη στροφή της γεωργικής μας παραγωγής στις πιο ήπιες περιβαλλοντικά και πιο προσοδοφόρες ποιοτικές μορφές παραγωγής.
3) Η συνεργασία με Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου και η σύνθεση του τριγώνου έρευνα καινοτομία και εφαρμογή.
Είναι γεγονός όμως ότι η παραγωγική υστέρηση της ελληνικής γεωργίας έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις εξελίξεις στις άλλες χώρες της Ε.Ε..
Αυτό οφείλεται αφ’ ενός μεν στο ότι δεν υπήρχε εθνικός σχεδιασμός, αφ’ ετέρου στη σπατάλη κοινοτικών πόρων και στη στρεβλή εφαρμογή κοινοτικών κανόνων που επέφερε την επιβολή προστίμου ύψους 1 δις € στην τελευταία 4 ετία αφαιρούμενα από το ισοζύγιο πληρωμών. Φορτώθηκαν δηλαδή οι έλληνες φορολογούμενοι αμαρτίες της Κεντρικής Διοίκησης.
Πρέπει συνεπώς να αξιοποιήσουμε και να ενεργοποιήσουμε τα χρήσιμα εργαλεία που προσφέρονται από τη νέα ΚΑΠ , ώστε να καταστεί ανταγωνιστική και εξωστρεφής η γεωργία μας.
Υπολογίζεται μάλιστα κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2014-2020 ότι θα προικοδοτηθεί η πρωτογενής παραγωγή με 20 δις €.
Ήδη βρισκόμαστε στο 2016 και μόνον ο Α΄πυλώνας (οι άμεσες ενισχύσεις) έχει ενεργοποιηθεί και μάλιστα με προβλήματα. Ο Β΄Πυλώνας που χρηματοδοτεί με 7,1δις € την αγροτική ανάπτυξη αναμένεται η εφαρμογή του.
Είναι όμως αρκετά σημαντικό και ταυτόχρονα μια πρόκληση , ότι το 37% του Π.Α.Α. 2014-2020 θα το διαχειριστούν οι Περιφέρειες.
Γνωρίζουμε άλλωστε όλοι μας την γραφειοκρατία , τα λάθη – αστοχίες, την αναποτελεσματικότητα και τις μεγάλες καθυστερήσεις πληρωμών του προγράμματος Μπαλτατζή 2007-2013 αλλά και των προηγούμενων προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης του Β΄Πυλώνα της ΚΑΠ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύνολο των ανειλημμένων υποχρεώσεων του ΠΑΑ 2007-2013 ανέρχονται στο 19% της συνολικής κατανομής του ΕΓΤΑΑ, για την περίοδο 2014-2020.
Πρέπει συνεπώς οι Αιρετές Περιφέρειες να προετοιμασθούν κατάλληλα , να διδαχθούν από τις εμπειρίες και να αποφύγουν τα λάθη των προηγούμενων προγραμματικών περιόδων.
Να προγραμματίσουμε ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό, ώστε οι πόροι να κατευθυνθούν σε παραγωγικές επενδύσεις και στοχευόμενες δράσεις.
Για να επιτύχει το σκοπό αυτό η Περιφέρεια μας πρέπει:
1) Να δημιουργηθεί ένα Περιφερειακό Αγροτικό Δίκτυο (Συμβούλιο Αγροτικής Πολιτικής) που θα απαρτίζεται από :
• Περιφέρεια
• ΤΕΙ Πελοποννήσου
• Ερευνητικά Ιδρύματα
• ΓΕΩΤΕΕ Πελοποννήσου
• Επιμελητήρια
• Συνεταιρισμούς και Ομάδες παραγωγών
• Σύνδεσμο εξαγωγέων Πελοποννήσου
και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, για τον καθορισμό και ιεράρχηση έργων σε επίπεδο υποδομών και στοχευμένες δράσεις στην γεωργία και στην κτηνοτροφία.
2) Οργάνωση των κατάλληλων δομών και στελέχωσή της με γεωτεχνικό προσωπικό , σε επίπεδο υπηρεσιών (ΔΑΟΚ – Διαχειριστική Αρχή).
3) Συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων όχι μόνον για τη σωστή εφαρμογή του προγράμματος αλλά και την προετοιμασία φακέλου για την ενδιάμεση αναθεώρηση της Κ.Α.Π. που θα πραγματοποιηθεί το 2017 για θέματα που αφορούν την περιφέρειά μας.
Έτσι θα οικοδομήσουμε ένα νέο υγιές παραγωγικό μοντέλο με πυρήνα την πραγματική οικονομία που θα αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Πελοποννήσου, τόσο σε φυσικό πλούτο όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό , για μια σύγχρονη ανταγωνιστική γεωργία με επώνυμα πιστοποιημένα προϊόντα και εξαγωγικό προσανατολισμό.
Υ.Γ. Δυστυχώς η πλειοψηφία δεν στήριξε τις προτάσεις μας αυτές γιατί αρέσκεται στον συγκεντρωτισμό , στον αυτοσχεδιασμό και τον παραγοντισμό. Όμως ένα τόσο σοβαρό θέμα που αφορά τη διαχείριση και την εφαρμογή του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 απαιτεί προγραμματισμό, σωστή προετοιμασία και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Καλαμάτα 02-03-2016
Ο επικεφαλής της Παράταξης
Παναγιώτης Αλευράς
Περιφερειακός Σύμβουλος
πρ. Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Μεσσηνίας
