Ομιλία στην Τρίπολη: Η Παλατινή Ανθολογία και τα επιγράμματά της

To Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016 και ώρα 7.30 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί στο Μαλλιαροπούλειο Θέατρο της Τρίπολης ομιλία με θέμα: « Η Παλατινή Ανθολογία και τα Επιγράμματά της», Σχόλια στα Ερωτικά, Συμποτικά και Επιτύμβια Επιγράμματα.

Ομιλητής ο Δημήτρης Δαρλάσης, Ιατρός, ο οποίος έχει ασχοληθεί επισταμένως με το θέμα επί σειρά ετών.



Συνδιοργανωτές είναι ο Σύλλογος Αρκάδων Ορειβατών Οικολόγων (Σ.Α.Ο.Ο) & η Τρίπολη-Αρκαδία Υποψήφια Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021.

Δύο λόγια για την Παλατινή Ανθολογία:

Πρόκειται για πλουσιότατη ποιητική ανθολογία από 3.700 επιγράμματα 370 και πλέον ποιητών καταχωρισμένων σε δεκαπέντε κεφάλαια («βιβλία»). Βασίζεται σε συλλογή την οποία συνέταξε στις αρχές του δέκατου αιώνα ο Βυζαντινός κληρικός και λόγιος Κωνσταντίνος Κεφαλάς, βασιζόμενος σε αρχαίες συλλογές. Πήρε το όνομά της από την Παλατινή Βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης στην οποία βρέθηκε το χειρόγραφο, ο κώδικας Palatinus 23, από τον Γάλλο λόγιο Σαλμάσιους (Claude de Saumaise). Σήμερα το μεγαλύτερο κομμάτι της βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης και ένα μικρότερο στο Παρίσι.

Παλατινή Ανθολογία ή «Παλατινή ή Ελληνική Ανθολογία» ή «Ελληνική ή Παλατινή Ανθολογία» αποκαλείται εναλλακτικά και το σύνολο των ποιημάτων του Παλατινού χειρογράφου (της «Παλατινής Ανθολογίας» σύμφωνα με τον προηγούμενο ορισμό) με την προσθήκη των 400 περίπου ποιημάτων της Ανθολογίας του Πλανούδη ώς το 16ο βιβλίο, συνολικά περίπου 4.100 επιγράμματα/ποιήματα. Σημειώνεται ότι ο ορισμός αυτός έρχεται σε αντίθεση με τον πρώτο ορισμό, κατά τον οποίο με τον όρο Παλατινή Ανθολογία αναφέρονται αποκλειστικά τα ποιήματα του Παλατινού χειρογράφου.

Τέλος, σε έναν τρίτο ορισμό, από κάποιες πηγές ο όρος Παλατινή Ανθολογία είναι λίγο έως πολύ ισοδύναμος με τον όρο Ελληνική Ανθολογία. Ο ορισμός αυτός έρχεται σε αντίθεση με έναν από τους ορισμούς της Ελληνικής Ανθολογίας, σύμφωνα με τον οποίο Ελληνική Ανθολογία είναι το σύνολο των ελληνικών επιγραμμάτων και ποιημάτων, όχι μόνο από τις δυο συλλογές (Παλατινή και του Πλανούδη), αλλά και από πολλές άλλες πηγές.

Οι πηγές χρησιμοποιούν (είτε -σπανιότερα- ρητά, είτε – συνηθέστερα – έμμεσα) κάποιον από τους παραπάνω τρεις ορισμούς, οι οποίοι έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους.

Η αξία της Ανθολογίας είναι μεγάλη γιατί διέσωσε το ελληνιστικό επίγραμμα, σημαντικό είδος της ελληνικής ποίησης από τους Αλεξανδρινούς χρόνους μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού. Μεγάλη επίσης είναι και η επίδραση που άσκησε στη δυτική φιλολογία.

Παραθέτουμε χαρακτηριστικό επίγραμμα του Ρουφίνου και τη μετάφρασή του:

Εὐρώπης τό φίλημα, καί ἤν ἄχρι χείλεος ἔλθῃ,
ἡδύ γε, κἄν ψαύσῃ μοῦνον ἄκρου στόματος·
ψαύει δ’ οὐκ ἄκροις τοῖς χείλεσιν, ἀλλ’ ἐρύσασα
τό στόμα τήν ψυχήν ἐξ ὀνύχων ἀνάγει.

(Γλυκά η Ευρώπη που φιλά
τα χείλη μόλις πλησιάζει
κι όπως το στόμα της κολλά
απ’ την ψυχή σου σε αδειάζει…)

Προηγούμενο άρθροΕνημέρωση για τα νέα προγράμματα του ΕΣΠΑ στην Μεγαλόπολη
Επόμενο άρθρο“Μεταξύ τυρού και αχλαδιού” άκουσαν Τατούλης-Γιαννακούρας τα προβλήματα της Μανθυρέας (vid, ph)