Η διαχείριση των απορριμμάτων με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες, με σεβασμό στο περιβάλλον, στην υγεία, στους φυσικούς πόρους, στο λαϊκό εισόδημα, μόνο στο πλαίσιο ενός άλλου, ριζικά διαφορετικού, δρόμου ανάπτυξης με εργατική – λαϊκή εξουσία μπορεί να εξασφαλιστεί. Δεν πρόκειται για τεχνικό ζήτημα.
Στα πλαίσια του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, προκρίνονται και επιλέγονται μέθοδοι, τεχνικές και γενικότερα λύσεις με γνώμονα τη μεγιστοποίηση του καπιταλιστικού κέρδους και όχι τη φιλολαϊκή διαχείριση των απορριμμάτων, τη δραστική αντιμετώπιση των επιπτώσεων και την ελαχιστοποίηση των κοινωνικών πόρων που δαπανώνται. Το κυνήγι του κέρδους, η αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας του καπιταλισμού, η ατομική ιδιοκτησία στη γη, το υφιστάμενο καθεστώς των χρήσεων γης, καθιστούν αδύνατη την φιλολαϊκή διαχείριση και των στερεών αποβλήτων. Τα λαϊκά στρώματα θα καλούνται κάθε φορά να επιλέξουν, στο πλαίσιο του καπιταλισμού, ποια (ή ποιες) ανάγκη πρέπει να θυσιάσουν.
Η φιλολαϊκή λύση, προϋποθέτει εξουσία και οικονομία, που καταργεί τις αιτίες που δημιουργούν και οξύνουν τα σημερινά προβλήματα, που δημιουργεί τις στέρεες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της χώρας προς το συμφέρον της εργατικής τάξης, όλων των λαϊκών στρωμάτων, δημιουργών του κοινωνικού πλούτου. Τέτοιες προϋποθέσεις είναι: Ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός, ο ενιαίος κρατικός φορέας κατασκευών που θα υλοποιεί φιλολαϊκά τα έργα, η κοινωνική κρατική ιδιοκτησία στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, η κρατική ιδιοκτησία στη γη και στις τεχνικές υποδομές, ο εργατικός – λαϊκός έλεγχος, η εργατική εξουσία.
Για να ανοίξουμε αυτόν τον ελπιδοφόρο δρόμο ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών παλεύουμε για την «εδώ και τώρα» βελτίωση των όρων αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, της ποιότητας ζωής των εργαζομένων, προβάλλοντας ένα ριζοσπαστικό πλαίσιο αιτημάτων για άμεση διεκδίκηση και πάλη και στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Θεωρούμε, συνεπώς, χρήσιμο και απαραίτητο για τη σε βάθος κατανόηση του περιεχομένου του ΠΕΣΔΑ να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή ότι βασική επιδίωξη είναι η ανάδειξη των αποβλήτων ως πόρου ικανού να εξασφαλίσει, μέσω της διαχείρισής του, το αναγκαίο ποσοστό κέρδους για τα κεφάλαια που λιμνάζουν αναξιοποίητα αλλά και να αποτελέσει, στη συνέχεια, πρώτη ύλη για την επικερδέστερη δραστηριότητα άλλων κλάδων της καπιταλιστικής οικονομίας. Γνωρίσματα των πολιτικών αυτών είναι η όλο και μεγαλύτερη, σε βάθος και σε έκταση, εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση του τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων, η παραπέρα αφαίμαξη του λεηλατημένου λαϊκού εισοδήματος, η πιο στυγνή εκμετάλλευση των εργαζομένων του κλάδου και η παραπέρα υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Ας τα δούμε αυτά με Νούμερα όπως προκύπτουν από τα δικά σας κείμενα:
Το περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) Πελοποννήσου, συνολικού Π/Υ 270,34 εκ.€ προβλέπει για την 7ετία 2014 – 2020 μόλις 1 (ένα) εκ.€ για τον «Τομέα Παρέμβασης 017. Διαχείριση οικιακών απορριμμάτων (περιλαμβανομένης της ελαχιστοποίησης, της διαλογής και μέτρων ανακύκλωσης)». Πρόκειται δηλ. για τον τομέα που καλύπτει το αντικείμενο των ΤΣΔΑ, όπως αυτό προβλέπεται στο ΠΕΣΔΑ και τη ΣΜΠΕ. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της φοροληστείας, που μεθοδεύεται, κατόπιν αυτού, μέσω των ανταποδοτικών τελών σε βάρος του λεηλατημένου εισοδήματος της λαϊκής οικογένειας, αρκεί να αναφέρουμε τα παρακάτω οικονομικά στοιχεία, που αποτελούν εκτιμήσεις του ΠΕΣΔΑ.
(α) Το κόστος επένδυσης για τη «δημιουργία δικτύου χωριστής συλλογής των βιοαποβλήτων» εκτιμάται σε «μέση τιμή τα 10 €/κάτοικο» δηλ. σε 5,78 εκ.€. (577.903 κατ) και το κόστος επένδυσης «για την επέκταση των εγκαταστάσεων ΔσΠ ανακυκλώσιμων υλικών» εκτιμάται σε «μέση τιμή τα 15 €/κάτοικο» δηλ. σε 8,67 εκ.€. Συνεπώς μόνο ο πρόσθετος εξοπλισμός αποκομιδής κοστολογείται σε 14,45 εκ.€, δαπάνη που δεν περιλαμβάνεται στον Π/Υ του ΠΕΣΔΑ καθώς φορτώνεται απ’ ευθείας στους δήμους, στη λαϊκή οικογένεια κατά κύριο λόγο.
(β) Χειρότερα εμφανίζονται τα πράγματα σε ό,τι αφορά το πρόσθετο κόστος λειτουργίας των συστημάτων διαλογής στην πηγή, που αυξάνει το σημερινό κόστος αποκομιδής των παραγομένων αποβλήτων, σύμφωνα με στοιχεία του ίδιου του ΠΕΣΔΑ κατά 78 €/τον περίπου δηλ. κατά (264.000 τον/έτος * 78 =) 20,6 εκ.€/έτος. Όσο κι αν το νούμερο αυτό μπορεί να φαντάζει υπερβολικό, είναι πάντως ενδεικτικό της παραπέρα αφαίμαξης του όποιου απόμεινε λαϊκού εισοδήματος.
(γ) Αποσιωπάται, επίσης, το κόστος λειτουργίας των 25 Πράσινων Σημείων (που προβλέπονται στο ΠΕΣΔΑ), που φορτώνεται και αυτό στους δήμους, αυξάνοντας το συνολικό κόστος αποκομιδής κατά 2,65 εκ.€/έτος.
(δ) Απουσιάζει, τέλος, κάθε αναφορά στο κόστος της «μεταβατικής διαχείρισης», υποδηλώνοντας ότι και αυτό θα επιβαρύνει στο σύνολό του τους Π/Υ των δήμων. Στις Προτεινόμενες τοπικές μονάδες διαχείρισης από τους Δήμους, οι οποίες θεωρούνται αξιοποιήσιμες για τη μεταβατική διαχείριση» εμφανίζονται μεταξύ άλλων και εννέα, δαπάνης 18,67 εκ.€, που περιλαμβάνονται στις προτάσεις των ΤΣΔΑ με την μάταιη προσδοκία της επιχορήγησης από κεντρικούς δημόσιους πόρους.
Αντί αυτών το ΠΕΣΔΑ υιοθετεί την προμήθεια και εγκατάσταση 15 πρόσθετων δεματοποιητών. Αναφέρεται μόνο το κόστος προμήθειας του μηχανήματος ύψους 7,5 εκ.€ (0,5 εκ. το καθένα) χωρίς τη δαπάνη των έργων και δικτύων υποδομής («χωματουργικά, οδοποιία, κτίρια, κλπ»). Και το ποσό αυτό απουσιάζει από τον Π/Υ των έργων «κεντρικής διαχείρισης», γεγονός που υποδηλώνει ότι και αυτό θα φορτωθεί απ’ ευθείας στους δήμους μαζί με το κόστος των συναφών υποδομών.
Ακάλυπτο, επίσης, μένει και σημαντικό μέρος του κόστους κατασκευής των κεντρικών μονάδων διαχείρισης. Το κόστος επένδυσης των μονάδων κεντρικής διαχείρισης υπολογίζεται σε 174,1 εκ. €, από τα οποία τα 137,9 εκ. € προβλέπεται για τις 3 κεντρικές μονάδες επεξεργασίας των σύμμεικτων αποβλήτων (ΜΕΑ) με τους οικείους ΧΥΤΥ με φορτία υποδοχής 158.600 τον/έτος (μεταξύ των οποίων και ένα απροσδιόριστο μέρος από τους 17.000 τον αφυδατωμένης ιλύος). Η δημόσια συμμετοχή ανέρχεται σε 97,5 εκ.€. με τα 77.2 εκ.€ να αντιστοιχούν στις 3 ΜΕΑ και ΧΥΤΥ.
Σημειώνεται, όμως, ότι από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ του ΕΣΠΑ, έχουν εκχωρηθεί μόνο 58 εκ.€. στην Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (ΕΥΔ) του ΠΕΠ Πελ/σου.
– Το σύνολο της χρηματοδότησης της ΕΕ για το ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου δίνεται αποκλειστικά στα έργα ΣΔΙΤ των σύμμεικτων αποβλήτων, η «χαρά του εργολάβου», σε πείσμα όσων επιμένουν να ορκίζονται υπέρ της «φιλοπεριβαλλοντικής» δήθεν ΕΕ.
– Από το σύνολο των 97,5 εκ. της δημόσιας συμμετοχής καλύπτονται από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ τα 58 εκ. αφήνοντας μια «τρύπα» 39,5 εκ.€ για την οποία κουβέντα δεν γίνεται.
Επίσης δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι πέρα από το αυξημένο κόστος λειτουργίας των συστημάτων χωριστής συλλογής, μαζί και των Πράσινων Σημείων, αυξημένη θα είναι και η εισφορά των δήμων προς τον ΦΟΔΣΑ καθώς θα επιβαρυνθούν με το υψηλό κόστος λειτουργίας των νέων μονάδων και κύρια των ΜΕΑ, το ετήσιο κόστος λειτουργίας των οποίων, με την ταφή των υπολειμμάτων, υπολογίζεται σε 158.600 τον*80,5€/τον = 12.767.300 €.
Αρα ανακεφαλαιώνοντας 174,1 εκατομμύρια ευρώ από τρις προηγούμενες κυβερνήσεις ΝΔ – ΠΑΣΟΚ και άλλα 103, 37 εκατομμύρια ευρώ από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ στο κεφάλαιο για την διαχείριση των απορριμμάτων.
Έτσι, λοιπόν, αποτυπώνεται σε περιφερειακό επίπεδο, εδώ στην περιφέρεια Πελοποννήσου, η πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ στον τομέα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, τομέας στενά δεμένος με την ποιότητα ζωής, τους όρους αναπαραγωγής της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων. Κομμένη και ραμμένη, όπως και οι ευρωενωσιακές κατευθύνσεις που υπηρετεί, στα μέτρα των επιχειρηματικών ομίλων του κλάδου, που φορτώνει νέα βάρη στις πλάτες της λαϊκής οικογένειας και παρατείνει παραπέρα την καταστροφική για το περιβάλλον δράση του κεφαλαίου.
Αποδεικνύεται περίτρανα αυτό που εξ αρχής είπαμε.
Αυτή η κυβέρνηση ήρθε να τελειώσει τη βρώμικη δουλειά για το κεφάλαιο, που δεν μπορούσαν να ολοκληρώσουν οι προηγούμενοι.
Η μόνη σταθερή παράμετρος, σε όλη αυτή την αντιλαϊκή πορεία, είναι ο κύριος Τατούλης και η πλειοψηφία του Περιφερειακού Συμβουλίου.
Ο κύριος Τατούλης και η κυρία Νικολάκου, σαν άλλοι Βαρουφάκηδες, χρησιμοποιείτε και την δημιουργική ασάφεια για να κάνει ότι θέλει ο καπιταλιστής ανάδοχος για την διαχείριση των ΑΣΑ.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα:
• Η μειωμένη ενσωμάτωση ΤΣΔΑ και η έλλειψη ζυγολογίων έχει σαν αποτέλεσμα τον υπολογισμό μιας συνολικής ποσότητας παραγόμενων αποβλήτων, η οποία μπορεί να διαφέρει αρκετά από την πραγματική.
• Προβλέπεται ευελιξία δημιουργίας και δημοτικών ΚΔΑΥ χωρίς να τεκμηριώνεται η ανάγκη υλοποίησής τους.
• Δεν διερευνάται πουθενά αν οι περιβαλλοντικά ώριμες προτεινόμενες εγκαταστάσεις έχουν την δυνατότητα επίτευξης των στόχων π.χ. ανακύκλωσης. Εμείς λέμε είναι ανέφικτοι.
• Κουβέντα δεν λέτε για καινούριους και αχρησιμοποίητους δεματοποιητές. Υπάρχουν; τους παραλάβατε; έχουν πουληθεί; έχουν δωριθεί; ή δεν ξέρω τι άλλο συμβαίνει. Στην παράδοση παραλαβή του 2012 δεν αναφέρονταν πάντως.
• Δεν υπάρχει σχέδιο μεταβατικής διαχείρισης (έγκριση ΠΕΣΔΑ έως έναρξη μεταβατικής διαχείρισης της ΣΔΙΤ).
• Αναφέρεται τρις μήνες για λειτουργία δεματοποιητών. Είναι ανέφικτο.
• Υπάρχει ασάφεια στο χρόνο λειτουργίας των τοπικών μονάδων μεταβατικής διαχείρισης.
• Γίνεται έμμεση αναφορά για τη χωροθέτηση συγκεκριμένων θέσεων και μονάδων διαχείρισης. Γι αυτό φαίνεται για τα απορρίμματα της Σπάρτης αναζητείται χώρος στην Αράχωβα, αφού στη Σκάλα επιβαρύνεται η ποιότητα των υπόγειων υδάτων που χρησιμοποιούνται για ύδρευση.
• Δεν είναι σαφής ο προτεινόμενος τελικά τρόπος διαχείρισης της Ιλύος.
• Δεν προτείνεται συγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης των ΑΕΚΚ.
• Δεν εξειδικεύονται και δεν καθορίζονται ο αριθμός, το είδος και η ενδεικτική χωροθέτηση όλων των εγκαταστάσεων κυρίως της μεταβατικής διαχείρισης.
• Δεν περιλαμβάνονται στον ΠΕΣΔΑ έστω κατ ελάχιστον τα κριτήρια καταλληλότητας χωροθέτησης (αποκλεισμού επιλογής κλπ).
• Δεν προβλέπεται επανεξέταση των υφισταμένων και των ήδη αδειοδοτημένων υποδομών για να διαπιστωθεί, αν πληρούν τα κριτήρια καταλληλότητας χωροθέτησης, αν η διαστασιολόγηση αυτών ικανοποίει την επίτευξη των στόχων του ΕΣΔΑ. Είναι ζητήματα τα οποία εντοπίζονται και από τις υπηρεσίες, εσείς όμως τα ξεπερνάτε γιατί βασικός και κύριος στόχος σας είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων του καπιταλιστή αναδόχου.
Για όλους αυτούς τους λόγους ψηφίζουμε κατά.
