Το “domino effect’ (φαινόμενο ντόμινο) στο χώρο της ανθρώπινης συμπεριφοράς δηλώνει ότι όταν κάνουμε μια αλλαγή σε μία συμπεριφορά, αυτόματα θα ενεργοποιηθεί μια αλυσιδωτή αντίδραση και θα προκαλέσει κάποια μετατόπιση σχετικών ή συγγενών συμπεριφορών.
ΜΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΔΕ ΦΤΑΝΕΙ
Από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ έχει προκύψει το εξής μότο:
«Δεν μπορείς να αλλάξεις μόνο μια συμπεριφορά. Οι συμπεριφορές μας αλληλοσυνδέονται, οπότε όταν αλλάζουμε μία συμπεριφορά, μεταβάλλονται άλλες συμπεριφορές».
Πολλές από τις συνήθειες και τις ρουτίνες που συνθέτουν την καθημερινή μας ζωή συνδέονται μεταξύ τους. Η εγγενής συγγένεια των πραγμάτων είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο οι επιλογές σε έναν τομέα της ζωής μπορούν να οδηγήσουν σε εκπληκτικά αποτελέσματα σε άλλους τομείς, ανεξάρτητα από τα σχέδια που κάνετε.
Σε μια συμπεριφορική μελέτη του 2012 (Πανεπιστήμιο Northwestern) διαπιστώθηκε ότι η μείωση του ελεύθερου χρόνου των ανθρώπων, οδήγησε στη μείωση της ημερήσιας πρόσληψης λιπαρών. Οι συμμετέχοντες, χωρίς να έχουν ειδοποιηθεί εμφάνισαν να τρώνε λιγότερο λίπος, καθώς έτσι περνούσαν λιγότερο χρόνο στον καναπέ, βλέποντας τηλεόραση και τρώγοντας χωρίς νόημα. Μια νέα συνήθεια λοιπόν οδήγησε σε μια άλλη νέα συνήθεια σαν ένα ντόμινο.
Ένα σύνηθες καθημερινό αρνητικό «φαινόμενο ντόμινο» είναι όταν ελέγχουμε το κινητό μας, όπου οδηγούμαστε εύκολα στη συνήθεια να βλέπουμε τις ειδοποιήσεις κοινωνικών μέσων και την άσκοπη περιήγηση τουλάχιστον για 15-20 λεπτά, αναβάλλοντας ή πιέζοντας τελικά το ωράριο μας.
Ένα αποδεδειγμένα θετικό «φαινόμενο ντόμινο» είναι η επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στη βελτίωση της συγκέντρωσής στην εργασία, στην καλύτερη διατροφική συμπεριφορά και στην ποιότητα του ύπνου.
ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ DOMINO EFFECT
Το φαινόμενο ντόμινο δεν είναι απλά ένα φυσικό φαινόμενο, δεν έρχεται μόνο του, εμείς το φέρνουμε. Είναι μέσα στις δυνατότητές μας να προκαλέσουμε μια αλυσιδωτή αντίδραση καλών συνηθειών δημιουργώντας νέες θετικές συμπεριφορές.
Ιδού 3 βασικοί κανόνες αξιοποίησης του «φαινόμενου ντόμινο»:
1. Ξεκινήστε να κάνετε πρώτα αυτό για το οποίο έχετε μεγαλύτερο κίνητρο. Ξεκινήστε με μια μικρή αλλαγή συμπεριφοράς (πχ να τρώτε καλό πρωινό) και κάντε το με συνέπεια. Αυτό όχι μόνο θα σάς ικανοποιεί, αλλά και θα ανοίξετε τα μάτια σας στο είδος του ατόμου που μπορείτε να γίνετε.
2. Διατηρήστε τη δυναμική, το momentum και προχωρήστε αμέσως στην επόμενη εργασία που έχετε κίνητρο να ολοκληρώσετε. Αφήστε την ορμή της ολοκλήρωσης μιας εργασίας να σάς μεταφέρει κατευθείαν στην επόμενη συμπεριφορά. Με τη βοήθεια της επανάληψης, θα γίνετε πιο αφοσιωμένοι στη νέα εικόνα του εαυτού σας.
3. Σε περίπτωση αμφιβολίας, σπάστε τα πράγματα σε μικρότερα κομμάτια. Καθώς δοκιμάζετε νέες συνήθειες, επικεντρωθείτε στη διατήρηση μικρών και διαχειρίσιμων αλλαγών. Το φαινόμενο ντόμινο αφορά την πρόοδο, όχι τα αποτελέσματα. Απλά αξιοποιήστε το momentum.
Όταν μια νέα συνήθεια δεν οδηγεί στην επόμενη συμπεριφορά, είναι επειδή συχνά η συμπεριφορά δεν συμμορφώνεται με τους παραπάνω 3 κανόνες. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά μονοπάτια για να κάνετε θετικό ντόμινο. Αρκεστείτε στο να εστιάζετε στη συμπεριφορά που σάς ενθουσιάζει πιο πολύ και θα δείτε ότι θα δημιουργήσετε το δικό σας θετικό ντόμινο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΜΠΕΡΤΖΕΛΕΤΟΣ
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, MΕd
Μέλος Ομάδας Ειδικών Αθλητικής Διατροφής
Μέλος Ομάδας Ειδικών Δημόσιας Υγείας
Γρηγορίου Ε’ 29, Τρίπολη
τηλ: 2710 232364
e-mail: bertzeletos@gmail.com
site: www.dbertzeletos.gr
blog:nutripolitics.blogspot.gr
