Μελέτες δείχνουν πως πολλοί άνθρωποι που κάνουν δίαιτα αδυνατίσματος καταφέρνουν να χάνουν βάρος. Αυτό είναι το καλό νέο. Το κακό νέο είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς δεν καταφέρνει να διατηρεί το νέο βάρος.
Η επαναπόκτηση βάρους μετά από μια δίαιτα αδυνατίσματος οφείλεται σε διάφορους λόγους. Στο παρόν κείμενο θα εξετάσουμε έναν από αυτούς που είναι η χημεία του εγκεφάλου.
Λοιπόν, όσοι κάνουν δίαιτα αδυνατίσματος νιώθουν πείνα περισσότερη αφού έχουν χάσει αρκετό βάρος. Ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι ότι η απώλεια βάρους οδηγεί σε μια βιολογική αλλαγή.
Σε μελέτη που έγινε στην Αυστραλία, φάνηκε ότι το στομάχι αυτών που ακολούθησαν μια επιτυχημένη προσπάθεια απώλειας βάρους, αλλά στη συνέχεια ξαναπήραν βάρος, είχε 20% υψηλότερα επίπεδα γκρελίνης σε σχέση με την εποχή πριν τη δίαιτα. Η γκρελίνη είναι η περίφημη «ορμόνη της πείνας».
Το σώμα ακόμα κι αν εξακολουθεί να είναι υπέρβαρο, μετά από πολυήμερη δίαιτα αδυνατίσματος αρχίζει να δίνει μηνύματα του στυλ «πεινάω». Το σώμα λοιπόν αντεπιτίθεται ή έστω είναι έτοιμο να αντεπιτεθεί, καθώς νομίζει ότι οδηγείται σε έναν αργό θάνατο, γι’ αυτό και βάζει σε λειτουργία τέτοιου είδους μηχανισμούς για να ζήσει (ομοιόσταση λέγεται αυτό). Γι’ αυτό άνθρωποι που έχουν χάσει βάρος, μπορεί να χρειάζονται ακόμα και 400 θερμίδες λιγότερες την ημέρα από όσους έχουν διατηρήσει το βάρος τους επί πολλά χρόνια.
ΣΤΗΝ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΜΕΙΣ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΣΟΥΜΕ
Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι πολλές φορές η απώλεια βάρους, όταν γίνεται καταναγκαστικά μπορεί να οδηγήσει σε μια ανισορροπία. Το εγκεφαλικό κύκλωμα μετά από μήνες σκληρής δίαιτας, αν δεν έχει γίνει γενικευμένη προσπάθεια ανάπτυξης λογικής σκέψης, συνειδητότητας, γίνεται «ανισόρροπο» και πάλι. Υπάρχουν τα κατώτερα μέρη του εγκεφάλου που παίρνουν πάλι τα ηνία της σκέψης μας και των πράξεών μας, οπότε αρχίζουμε να υποκύπτουμε πάλι σε επεισόδια υπερφαγίας. Μπορεί λοιπόν το σώμα μετά από δίαιτα να αντεπιτίθεται, μέσω της γκρελίνης που αυξάνεται και μάς καλεί για αύξηση της πρόσληψης φαγητού, το ζήτημα είναι εμείς τι κάνουμε για να το προστατεύσουμε από αυτό το μηχανισμό;
ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ Ή ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΛΗΨΗ
Η απάντηση στην αντεπίθεση του σώματος ή/και στην κυριαρχία των αρνητικών μοτίβων σκέψης περιλαμβάνει μερικά κοινότοπα, αλλά πολύ αποτελεσματικά όπλα:
– μικρά συχνά γεύματα, για τη μη εξάντληση του εγκεφάλου και του νου,
– εισαγωγή της αξίας του mindful eating, δηλαδή ότι η δίαιτα αδυνατίσματος δεν είναι πόλεμος, δεν είναι μάχη ή φυγή. Αντίθετα, είναι ειρήνη, είναι αποδοχή του εαυτού με καλές και κακές στιγμές,
– καλή ενυδάτωση, ένας ενυδατωμένος εγκέφαλος πιο δύσκολα θα εκπέμψει σήματα ανισορροπίας (εκνευρισμός, επιθετικότητα, κόπωση),
– άσκηση, περισσότερο σημαντική τελικά είναι η άσκηση για την ισορρόπηση της ψυχικής υγείας, την καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία, παρά για το «κάψιμο θερμίδων», η άσκηση βοηθά στο θετικό «φαινόμενο ντόμινο».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΜΠΕΡΤΖΕΛΕΤΟΣ
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, MΕd
Μέλος Ομάδας Ειδικών Αθλητικής Διατροφής
Μέλος Ομάδας Ειδικών Δημόσιας Υγείας
ICDA Food Sustainability Initiative, Representative of Hellenic Dietetic Association
Γρηγορίου Ε’ 29, Τρίπολη
τηλ: 2710 232364
e-mail: bertzeletos@gmail.com
site: www.dbertzeletos.gr
blog:nutripolitics.blogspot.gr
