Η Διδάκτωρ Ψυχολογίας κα.Θεοδώρα Παπαδοπούλου – Χαμουζά μίλησε στο Δημοτικό Ραδιόφωνο Τρίπολης για τα περιστατικά βίας στα σχολεία, αλλά και το πως τα σχολικά χρόνια γίνονται για κάποια παιδιά τα χειρότερα χρόνια της ζωής τους…
Διαβάστε παρακάτω ένα σχετικό άρθρο της κα.Παπαδοπούλου – Χαμουζά:
Πως εγκαθιδρύεται η βία στις παιδικές ψυχές…
Τους τελευταίους μήνες καταγράφονται σχεδόν καθημερινά αποτρόπαια περιστατικά βίας στα σχολεία. Μαθητές ξυλοκοπούνται άγρια μέσα και έξω από το σχολείο από συμμαθητές τους ή μαθητές άλλων σχολείων αφήνοντας μια κοινωνία να ψάχνει να ανακαλύψει τι ακριβώς δηλητηρίασε τις παιδικές ψυχές και εγκαθίδρυσε τη βία ως μοναδικό μέσο έκφρασης του ψυχικού πόνου των παιδιών. Τα παιδιά είναι από τη φύση τους ευαίσθητα και έχουν ανεπτυγμένη την ικανότητα εν συναίσθησης. Αυτό που παρατηρείται είναι μια στρέβλωση της ανθρώπινης φύσης που απλά αποδεικνύει την νοσηρότητα της κοινωνίας στην οποία μεγαλώνουμε τα παιδιά μας.
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (bullying) έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα τουλάχιστον 15%-20% των μαθητών είναι θύματα συστηματικής βίας από συμμαθητές τους. Το 5% των μαθητών παραδέχονται ότι ασκούν βία σε συμμαθητές τους με κακόβουλη πρόθεση. Τα αγόρια είναι αυτά κυρίως που καταφεύγουν στη σωματική βία, ενώ τα κορίτσια επιδίδονται περισσότερο στον κοινωνικό και διαδικτυακό εκφοβισμό (Δικαίου και συν., 2010).
Τα σχολικά χρόνια για κάποια παιδιά γίνονται τα χειρότερα χρόνια της ζωής τους μιας και εκεί τρομοκρατούνται, εξευτελίζονται και βασανίζονται ψυχικά ή/και σωματικά από μεγαλύτερους κυρίως μαθητές. Η ντροπή και ο φόβος κάνει πολλά παιδιά να σιωπούν και να υπομένουν μέχρι τη στιγμή που θα χρειαστεί να λάβουν ιατρική βοήθεια από την επίθεση που θα έχουν δεχτεί. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι πληγές είναι εσωτερικές και αιμορραγούν ακατάπαυστα από τα πυρά της λεκτικής ή κοινωνικής βίας που εισπράττουν.
Αναζητώντας τα αίτια για την εκδήλωση αυτών των εκδηλώσεων βίας, θα καταλήξουμε στο οικογενειακό περιβάλλον και τη σχέση του παιδιού με τους γονείς του. Η οικογένεια παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωση ή μη παραβατικών συμπεριφορών σε παιδιά. Ποιο συγκεκριμένα, παραβατική συμπεριφορά εκδηλώνουν παιδιά που έχουν βιώσει γονεική παραμέληση, έχουν κακοποιηθεί στη παιδική ηλικία και γενικά είναι εξοικειωμένα με παραβατικές συμπεριφορές μέσα στην οικογένεια (Rummel & Hansen, 1992, Κατσιγαράκη, 2006). Άλλες έρευνες συσχετίζουν την παιδική και εφηβική παραβατικότητα με ελλιπή γονεικό έλεγχο και αδυναμία επιβολής ορίων στην παιδική ηλικία (Stouthamer, Loevber, 1986). Υψηλά είναι επίσης τα ποσοστά παραβατικότητας των εφήβων που προέρχονται από μονογονεϊκές οικογένειες (Dornbusch, Ritter, Leiderman, Roberts& Fraleigh, 1985).
Το σύμπτωμα που εκδηλώνεται σε κάθε παιδί καθρεπτίζει το πρόβλημα της οικογένειας. Μέσα στη δύνη της καθημερινότητας τα παιδιά δεν καταφέρνουν να έχουν ποιοτικό χρόνο με τους γονείς τους. Αναλώνονται σε εξωσχολικές δραστηριότητες και οι γονείς τρέχουν πανικόβλητοι να προλάβουν να τα μεταφέρουν από το ένα μέρος στο άλλο. Η ένταση και το άγχος του γονέα μεταφέρονται στο παιδί, το οποίο προσπαθεί να ισορροπήσει σε ένα αγώνα ικανοποίησης των απαιτήσεων των γονέων και του σχολείου. Τα παιδιά βυθίζονται στην ανηδονία και αναζητούν απεγνωσμένα οτιδήποτε έντονο μπορεί να τους δώσει ευχαρίστηση. Ακόμα και αυτό που εμπεριέχει βία.
Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια προσφέρουν απλόχερα τη παντοδυναμία που αναζητούν τα παιδιά και σε συνδυασμό με την χαμηλή τους αυτοεκτίμηση καταφέρνουν να αλλοιώσουν το χαρακτήρα τους και να τα μετατρέψουν σε αδίστακτα παντοδύναμα όντα που χρησιμοποιούν τη βία για να κυριαρχήσουν. Αξίες όπως η ενσυναίσθηση, η συνεργατικότητα και ο σεβασμός τείνουν να γίνουν απαρχαιωμένες μιας και το μόνο που καταφέρνουν να βγάλουν στην επιφάνεια είναι η ευαλωτότητα. Αυτή δηλαδή που παλεύουν τα παιδιά να κρύψουν με κάθε τίμημα. Για να επιβιώσουν σε ένα κόσμο που δεν επενδύει στο συναίσθημα, τα παιδιά αγριεύουν και επιτίθενται.
Όσο είναι ακόμα νωρίς, οι γονείς θα πρέπει να δομήσουν από την αρχή τη σχέση τους με τα παιδιά τους. Θα πρέπει να αφιερώσουν χρόνο να σχετιστούν μαζί τους και να ακούσουν τους φόβους αλλά και τις επιθυμίες τους. Σε μια κοινωνία με χαμηλό αξιακό κώδικα, ο γονέας πρέπει να παλέψει σκληρά για να εμφυσήσει στα παιδιά του αξίες και ιδανικά.
Βασικό ρόλο επίσης παίζει η αποδοχή και η ενθάρρυνση. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά αποκτούν αυτοπεποίθηση και δεν κλονίζονται από τις όποιες ματαιώσεις. Ένας άνθρωπος που γνωρίζει καλά τον εαυτό του ξέρει να διαχειρίζεται τη ματαίωση. Μαθαίνει επίσης να εκτιμά, να σέβεται και να βοηθάει τον αδύναμο αντί να απειλείται από αυτόν και να τον πολεμά.
Γνωρίζοντας ότι:
- Το 59% των παιδιών παγκοσμίως έχουν δεχτεί κάποια μορφή βίας στα σχολεία, (Pew Research Center, 2018),
- Οι μαθητές που έχουν υπάρξει θύματα σχολικού εκφοβισμού έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσουν αυτοκτονικές συμπεριφορές μιας και την τελευταία δεκαετία έχει καταγραφεί μια μεγάλη αύξηση της αυτοκτονικότητας (50%) στα παιδιά που δέχτηκαν σωματική ή διαδικτυακή βία (Hinduja & Patchin, 2018) και τέλος ότι
- Τα θύματα σχολικού εκφοβισμού έχουν αρκετά υψηλές πιθανότητες να εκδηλώσουν κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή και εθισμό σε ουσίες στο μέλλον, κατανοούμε καλύτερα το μέγεθος του κινδύνου που διατρέχουν τα παιδιά μας.
