Το Μουσειακό Έκθεμα του μήνα Ιουνίου 2015. Έκθεμα: «Αυτοσχέδια κατασκευή φύλαξης γάλακτος στη Στάνη» Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας Αρ. (Α.Μ. 200).
Προέλευση: Μόνιμη Συλλογή «Ιωάννη Μπακόπουλου» Διαστάσεις: Πλάτος βάσης 0,40, αναπτύγματος 0,49, Ύψος 0,76 Χρονολόγηση: Κατασκευή 1984 Θέση έκθεσης: Θεματική ενότητα: Παράδοση
Ο Ιούνιος είναι ο μήνας όπου τα κοπάδια βρίσκονται ήδη στα βουνά για το «ξεκαλοκαίριασμα» και το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας έχει επιλέξει να σας παρουσιάσει ως έκθεμα του μήνα Ιουνίου 2015 ένα έργο της μόνιμης συλλογής του με τίτλο: «Αυτοσχέδια κατασκευή φύλαξης γάλακτος στη Στάνη»
Πρόκειται για μικρογραφία-κατασκευή με ξύλινη βάση.Τα πλαϊνά μέρη αποτελούνταν από τις λεγόμενες «φούρκες» πάνω στις οποίες στηριζόταν ένα οριζόντιο ξύλο το «λεβετόξυλο».
Συνήθως «οι φούρκες» ήταν στερεωμένες καλά στο έδαφος, ώστε να αντέχουν το βάρος.
Από το «λεβετόξυλο» κρεμόταν το λεβέτι ή καζάνι, ένα μεγάλο χάλκινο δοχείο γανωμένο, για μεγάλες ποσότητες γάλακτος.
Το βραδινό γάλα το έβαζαν στο λεβέτι ή καζάνι και το κρεμούσαν ψηλά στις «φούρκες» ή στα κλαδιά αφού το σκέπαζαν σε δροσερό μέρος για να μη ξινίσει, να μη «κόψει», όπως έλεγαν.
Πάνω στο λεβέτι τοποθετούσαν τη γκριντζάλα και μαζί με τη τσαντίλα (πανί αραιής ύφανσης στον αργαλειό) σκέπαζαν το γάλα προστατεύοντας το από τα ζώα και από κάθε τι επιβλαβές.
Ανέκαθεν οι μεγάλοι κτηνοτρόφοι και κάθε νοικοκυριό είχε την δική του τυροκομική μονάδα στα βουνά. Συνήθως ήταν μια μάνδρα από ξερολιθιά όπου στάβλιζαν τα ζωντανά τους και την ονόμαζαν «στρούγκα» ή «στάνη» ή «γαλάρι». Στα νησιά και στη Κρήτη τα έλεγαν «Μητάτα».
Μέσα στην μάντρα σε μια γωνιά ή και έξω από αυτή είχαν τα απαραίτητα εργαλεία για την τυροκόμιση και τη φύλαξη των προϊόντων τους. Εκεί γινόταν η επεξεργασία του γάλακτος και η παραγωγή του τυριού.
Το άρμεγμα για την συλλογή του γάλακτος γινόταν το πρωί και το βράδυ. Το πρωί μετά το πρωινό άρμεγμα έσμιγαν το βραδινό και το πρωινό γάλα και αφού το στράγγιζαν με την τσαντίλα για να καθαρίσει από τα «σαρίδια» που τυχόν υπήρχαν, άρχιζαν να το τυροκομούν.
Ο καλλιτέχνης Ιωάννης Μπακόπουλος έχει αξιοποιήσει για τη δημιουργία του έργου ξύλο φλαμουριάς από την περιοχή του χωριού Δάρα.
Ανήκει στα χρηστικά αντικείμενα-κατασκευές και εκτίθεται στον όροφο, στην κυρίως έκθεση.
Πηγή: Αρχείο Μουσείου Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας
Φωτογραφικό υλικό: Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας
& Σελίδα FB: Φωτογραφίες- Μουσική -Μνήμες- Παράδοση
Επιμέλεια κειμένου:
Αντωνία Κορδοπάτη
Φιλόλογος-Γραμματέας Συνδέσμου Δαραίων
Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας
